Connect with us

Дерек

ТАРИХ: 1911 – 2019 аралығындағы доңыз жылында есте қалған оқиғалар

Published

on

Бүркітші ескерткіші, Өлгий қаласы. Photo: Umirbyek Khabai

KAZNEWS – Доңыз – жыл қайырудың соңғы жылы. Кейбір түркі елдері мұны «Қара киік жылы» деп те атайды. Бұл жылды халық пəле-жала көп болады деп жақсы атамаса да, көбіне ол тарихта өте жайлы, тыныш жыл болған.
Сонымен, доңыз жылы аймағымыз үшін қандай жыл? Тарихи шегініс жасап, осы жылдардағы оқиғаларға қысқаша шолу жасап көрелік.

1911 жылы
1911 жылы 200 жыл бойы Манжурия билігінде болып келген Моңғол жері дербес Боғда (Моңғол) хандығын құрады. Басқа аймақтар секілді Цинь үкіметінің құрамында болып келген Қобда өлкесі Моңғол мемлекетінің құрамына енді.

1923 жылы
1923 жылы Шеруші және Шыбарайғыр хошуундары орнаған. Ақбалшықта (қаз. Улаанхус сумыны) жүн мойкасы ашылып 300 ге жуық адам жұмыспен қамтамасыз етілген.

1935 жылы
Налайх Улаанбаатар арасындағы темір жол желісі салынған.
Ресей мен Моңғолия арасындағы Қызылүй кеден бекетінде 10 бөлмелі ағаш үй салынып, қызыл жосамен бояған. Халық осы кезден бастап «Улаанбайшинт» яғни «Қызыл үй» деп атап кеткен.

1947 жылы
Моңғолия Ұлттық Университетіне қазақ жастары ілесе бастаған. Бұл жылы аймағымызда Қол өнершілер одағы құрылған.

1959 жылы
1959 жылы 1 маусымда аймақтық студент-жастарының алғашқы фестивалі ұйымдастырылған.
Ел бойынша мәдени ағартушылық басталды.
Алтай сұмыны орнады.
Желтоқсанда, Дэлүүн сұмынының «Октябрь-39» бірлестігінің қойшысы Нуға Темірханұлы Моңғол Халық Республикасының «Еңбек батыры» атағын алған. Нуға Темірханұлы Баян-Өлгий аймағының алғашқы, Моңғолияның оныншы «Еңбек батыры» деп тарих парағына жазылды.
Аймақтық Музыкалы драма театрында домбыра оркестрі орнап алғашқы концертін жасаған. Домбыра оркестрінің ұстазы ретінде Қазақстаннан Қабидолда Тастанов арнайы шақырумен келіп жұмыстаған.
1959 жылы Саяси кеңестің 334-ші қаулысы бойынша 1960 жылы Баян-Өлгий аймағы орнауының 20 жылдық мерей тойын атап өтуге рұқсат берілген.

1971 жылы
Бұлғын сұмындық «Салтанат» бірлестігімен Өлгий қалалық жалпы білім беретін 1-ші мектебі «Алтын жұлдыз» орденімен марапатталды.

1983 жылы
Қарашаның 5 күні АН-2 ұшағымен Алтай, Дэлүүн, Цэнгэл, Толбо, Ногооннуур, Алтанцөгц, Баяннуур, Улаанхус, Ақсу арасанына жолаушы тасымалдай бастаған. Ұшқыштары Цогтсайхан, З.Болат, Қ.Жәнібек қатарлы азаматтар болған.

1995 жылы
Моңғолияға қазақ көшін бастаған билердің бірі Жылқышы Ақтайұлының 170 жылдығын атап өткен.
Баян-Өлгий аймағының халқының саны 78189 болған.

2007 жылы
Баян-Өлгий аймағының халқының саны 2004 жылы 99 мың 111 ге жеткен. Ал, 2005-2007 жылдары аралығында 99,1 мың адамнан 92,0 мың болып кеміген. Бұл сан тіптен, 2010 жылы 88727 болған.
Ұлттық статистика комитетінің мәліметтеріне сүйене отырып зерттеп көрсек, соңғы 15 жылда Баян-Өлгий аймағының халық саны 4294 адамға ғана өзгереді. Ал, бұл жылдарда 20 мыңға жуық адам өзге өлкелерге қоныс аударған.
Халық санының бұлай кемуіне алыс, жақын жерлерге қоныс аудару процессінің артуы әсер еткені көрініп тұр.
Ал, 2018 жылғы соңғы мәлімет бойынша 103,4 мыңға жеткен.

2019 жылы
Бұл жыл елімізге өз жақсылығын ала келсін деген тілектеміз. Доңыз жылы құтты, берекелі болсын!

Дерек

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-саммиті аясында 12 құжаттарқа қол қойылды

Published

on

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-саммиті аясында 12 құжаттарқа қол қойылды, деп хабарлайды qazradio.fm Ақорданың баспасөз қызметіне сілтеме жасап.

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-шы саммиті аясында қол қойылған құжаттар тізімі:

1. Астана Актісі;

2. Түркі мемлекеттері ұйымы 10-шы саммитінің декларациясы;

3. Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиёевті «Түркі әлемінің ең жоғарғы орденімен» марапаттау туралы мемлекеттер басшыларының шешімі;

4. Түркі әлемінің қаржы орталықтары мәртебесін беру туралы мемлекеттер басшыларының шешімі;

5. Түркі ынтымақтастығы ұйымдарының жаңа туларын қабылдау туралы шешім;

6. Тағайындаулар туралы мемлекеттер басшыларының шешімі;

7. Экономикалық ынтымақтастық ұйымына Түркі мемлекеттері ұйымының байқаушы мәртебесін беру туралы шешім;

8. 6 ақпан – Табиғи апаттар құрбандарын еске алу және Түркі мемлекеттері ұйымының ынтымақтастығы күні деп бекіту туралы шешім;

9. Түркі мемлекеттері ұйымы Хатшылығының бюджетін басқару ережесі туралы шешім;

10. «Түркі мемлекеттері ұйымы Тұрақты өкілдері жөніндегі ережені» әзірлеу туралы шешім;

11. Түркі мемлекеттері ұйымына мүше мемлекеттердің тиісті мекемелері арасындағы метрология саласындағы ынтымақтастық туралы хаттама;

12. Түркі мемлекеттері ұйымының 2023-2027 жылдарға арналған көлік байланысы бағдарламасын іске асыру жөніндегі бірлескен іс-шаралар жоспары (жол картасы).

Continue Reading

Дерек

Айдағы Үндістанның станциясы «ұйқы» режиміне көшеді

Published

on

05 қыркүйек, KAZNEWS. Айдың бетінде күн батып, түн басталған кезде Үндістанның қондырғыш станциясы мен өздігінен жүретін станциялары «ұйқы» режиміне көшеді.

Үндістанның Ғарышты зерттеу ұйымы (ISRO) ай бетіндегі күн батып, түн басталғаннан кейін, станциялары шамамен 22 қыркүйекте қайта жұмыс істей бастайды деп хабарлады.

Жоғарыда аталған станциялардың батареялары күн сәулесімен қуатталады.

Айдағы бір тәулік төрт аптадан астам уақытты құрайды. 

23 тамызда Үндістанның «Чандрайан-3» станциясы «Викрам» қондырғышын айға сәтті қондырған.

Викрам станциясының корпусына бекітілген Прагяан өздігінен жүретін станциясы ай бетінде жұмыс істей бастады.

Continue Reading

Дерек

Кристиан Бэйл батыс Моңғолияға саяхаттады. #Бэтмэн😀

Published

on

24 шілде, KAZNEWS. Жоғарғы суреттегі азамат әйгілі актер Кристиан Бэйл. Ол шілде айында батыс Моңғолияда саяхаттап, көшпенділердің салт дәстүрімен танысып қайтты.

Сонымен Кристиан Бэйл деген кім?

Кристиан Чарльз Филип Бэйл (ағылш. Christian Charles Philip Bale; 30 қаңтар 1974, Пембрукшир, Уэльс, Ұлыбритания) — ағылшын актері. Алғашқы кинокарьерасын тәуелсіз шағын жобалардан бастаған.

Бейл 13 жасында Стивен Спилбергтің «Күн Империясы» (1987) фильмінде ойнаған ролінде алғаш рет көрермен көзіне түсті. 2000 жылы «Америкалық Есалаң» картинасында қанішер Патрик Бэтменді сомдаған үшін кино сыншылар назарына ілікті. Ол «Машинист» (2004) киносында Тревор Резникті ойнау үшін 63 фунт салмақ тастайды, сол үшін оған актерлік шебері үшін жақсы абырой алып келеді.

Кристиан Бейл Кристофер Нолан режиссерлік еткен «Бэтмен: Бастама» (2005), «Қара сері» (2008) және «Қара сері: Жандану» (2012) трилогиясында Брюс Уэйн/Бэтменді ойнағаннан кейін көпшілікке таныла бастады. «Күрескер» (2010) биографиялық фильмінде Дикки Эклундты сомдағаны үшін Бейл сыншылардан жақсы баға алды және бірнеше марапаттарға ие болды, соның ішінде бірінші рет Екінші пландағы үздік ер ролі номинациясы бойынша Оскар және Алтын глобус сыйлықтарының иегері атанады және Екінші пландағы үздік ер ролі үшін АҚШ Гильдия киноактерлер сыйлығымен марапатталынады.

2013 жылы «Америкалық сергелдең» драмалық комедиясында ойнайды, сол үшін Бейл екінші рет Оскар номинациясына түседі және бұл номинация бірінші рет үздік ер ролі үшін еді.

Continue Reading

Дерек

Футзалдан ел біріншілігіне қатысқан футболшылардың орташа жасы – 23 де

Published

on

6 сәуір, KAZNEWS. Моңғолия Президентінің қолдауымен Дорноговь аймағының Сайншанд қаласында ұйымдастырылған футзалдан 21 аймақтар арасындағы «Ұлттық кубок-2023» ел біріншілігі аяқталды. 

Баян-Өлгий аймағының құрамасы алғаш рет 4 -ші орынға тұрақтап, 1 миллион 500 мың төгрөг ақшалай сыйлықмен марапатталды.

Казньюс ақпарат агенттігі аталмыш ел біріншілігіне қатысқан ойыншылардың орташа жасын есептеп шығарды.

Казньюс сараптамасына сүйенсек, К.Наурызғажы бапкерлік еткен футболшыларымыздың орташа жасы – 23 де.

Ең кішкенесі 16 жаста, ең үлкені 32 жаста екенін байқауға болады. 

Н.Халук 16, З.Капитрон 17, Т.Серлан, С.Ердос, М.Айболат, Е.Ақжол 21, Т.Бақыт 22, Қ.Дәуренбек, Қ.Ерқанат 23, М.Ертіс, Т.Ақжол 25, А.Айдын 26, Б.Ертіс 29, А.Тұрар 32 жаста.

Continue Reading
Advertisement

Бізге жазылыңыз

Сөзге тиек

Дерек5 months ago

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-саммиті аясында 12 құжаттарқа қол қойылды

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-саммиті аясында 12 құжаттарқа қол қойылды, деп хабарлайды qazradio.fm Ақорданың баспасөз қызметіне сілтеме жасап. Түркі мемлекеттері ұйымының...

Дерек7 months ago

Айдағы Үндістанның станциясы «ұйқы» режиміне көшеді

05 қыркүйек, KAZNEWS. Айдың бетінде күн батып, түн басталған кезде Үндістанның қондырғыш станциясы мен өздігінен жүретін станциялары «ұйқы» режиміне көшеді....

Дерек8 months ago

Кристиан Бэйл батыс Моңғолияға саяхаттады. #Бэтмэн😀

24 шілде, KAZNEWS. Жоғарғы суреттегі азамат әйгілі актер Кристиан Бэйл. Ол шілде айында батыс Моңғолияда саяхаттап, көшпенділердің салт дәстүрімен танысып...

Дерек12 months ago

Футзалдан ел біріншілігіне қатысқан футболшылардың орташа жасы – 23 де

6 сәуір, KAZNEWS. Моңғолия Президентінің қолдауымен Дорноговь аймағының Сайншанд қаласында ұйымдастырылған футзалдан 21 аймақтар арасындағы «Ұлттық кубок-2023» ел біріншілігі аяқталды. ...

Дерек1 year ago

Таба аласыз ба? Моңғолияда ілбіс суретке түсіп қалды

Ұлыбританиялық DailyMail басылымы америкалық фотограф Макса Воның суретін жариялады. Суретте Алтай тауларының тау-тасты шатқалында сирек кездесетін ілбіс түсірілген. Ерекше ілбісті...

Дерек1 year ago

1903-2023 жыл аралығындағы қоян жылында есте қалған оқиғалар

06 қаңтар, KAZNEWS. Қоян жылы– барыс жылынан соң, ұлу жылынан бұрын келетін мүшел есебінің төртінші жылы. Қоян қазақтың шаруашылық тарихында...

Дерек1 year ago

Жылдың үздік 10 оқиғасы – KAZNEWS

24 желтоқсан. KAZNEWS ақпараттық агенттігі жыл сайын «Жылдың үздік 10 оқиғасын» анықтауды дәстүрге айналдырған. Агенттіктің көзқарасы бойынша 2022 жылдың үздік...

Дерек1 year ago

Тұрды Төлекенұлы туралы деректі фильм жарыққа шықты

04 желтоқсан, KAZNEWS. Көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, Қобда беті қазақтары (Монғолия) арасынан мемлекеттік лауазым атқарған алғашқы қайраткерлердің бірі Тұрды...

Басты назарда