13 қаңтар, KAZNEWS. Моңғолиялық ерлі-зайыпты әншілер А.Анхбаяр мен Б.Чанцалдулам ақын сазгер Тынышбайұлы Рахымның «Алтайдың ар жағынан келген ару» әнін орындап, әлеуметтік желіде хит болуда. Казньюс ақпараттық агенттігі қос әншімен байланыс орнатып, әңгімеге тартқан еді.

«Алтайдың ар жағынан келген ару» әні 90-жылдары хит болған ән. Қазір де сахна төрінен орын алып, әртүрлі әншілер шырқап келеді. Осы әнмен қай кезден таныссыз?

– А.Анхбаяр: Қайрлы күн! Ең алдымен барлықтарыңызды жаңа жылдарыңызбен құттықтаймын. Бұл әнді алғаш рет 1993 жылы Увс аймағында әскери міндетімді атқарып жүрген кезде Баян-Өлгий аймағынан келген Молдаш, Қуанған, Аманбек есімді қазақ әскерлер аузынан естіп, сөзі мен әнін жаттап алған едім. Содан бері ішімнен ыңылдап айтып жүретінмін. Өнер жолын қуғаннан бері Қобда аймағының Бұлғын, Қобда сұмындарына гастрольдік сапармен барған кездерде гитарамен есімде сақталған сөздерін «теріс болып кетуі мүмкін» деп, көрермендер тілегі бойынша орындап беретінмін. Халық өте жақсы қабылдағандықтан арнайы орындау қажет екен деген ой туды.

Бұл әнді қазақша орындау идеясы қашан туды?

– А.Анхбаяр: Жалпы кез келген шығарманы жазылған тілінде, өз мақамымен тарихи дәстүрін сақтай отырып орындауға тырысамыз. Моңғолшаға аударып айтуға болар еді. Бірақ солай жасайық дегенді еш ойламаппыз. Қазақ халқы сүйіспеншілігіне бөленген шығарма болғандықтан мағынасы қандай, қалай орындасақ болады деп ойлап, зор жауапкершілікпен қарадық. Ең жақсы және сөзін дұрыс орындап шығуға тырыстық.

– Б. Чанцалдулам: Сәлеметсіздер? Тыңдаушылар мен оқырмандарға сәлем жолдаймын. Біз дос болып жүріп үйленіп, отбасын құрғанымызға 15 жыл болды. Алғаш танысқан кезде Анхаа маған гитарамен бір ән орындап беретін. Ол әннің сөзін түсінбесем де әуені керемет болатын. Сөйтсем осы ән екен. Махаббат туралы ән әрі музыкасы көңілімнен шыққан соң бұл әнді ұнатып қалдым. Содан дует болып орындайық деп жолдасыма ұсыныс жасадым. Ол да қуана келісті /күліп/

Авторлық құқық мәселесі қалай шешілді?

-Б.Чанцалдулам: Біз екеуіміз шығармашылық пен авторларға өте құрметпен қараймыз. Кез келген шығарманы авторларының рұқсатын алып, содан кейін ғана көпшілікке жария етеміз. Елімізде Моңғолия композиторлары және шығармашылық иелерінің МОСКАП атты ұйымы бар. Олар сазгерлер мен ақындардың авторлық құқығын қорғаумен қатар Азияның 30-дай елімен қарым-қатынас орнатқан. Анхаа өзі сазгер болғандықтан да осы одаққа мүше. Біз жоғарыдағы әнді орындау тілегімізді білдірдік. Содан олар біздің атымыздан Қазақстандағы ұйымдарымен байланысқа шығып, рұқсатын алып берді.

Қазақша орындау кезінде қандай қиындықтар болды?

-А.Анхбаяр: Біз бірдей крилл әрпін қолдансақ та 4-5 әріп бөлекше таңбаланып, бөлекше айтылады. Сол дыбыстарды дұрыс айтпасаңыз, сөз мағынасы өзгеріп кетуі мүмкін деп ойлап, дәлме-дәл жеткізуге шамамызша тырыстық.

-Б.Чанцалдулам: Қазір ғаламтор дамып, әлеуметтік желі қанат жайған дәуірде кез келген тілдегі әнді тыңдау қабілеті бойынша айту мүмкіндігіне ие болғанымызға өте қуанамын. Осы әнді жаттау үшін оны youtube-ден жүктеп алып, 10-дай әншінің орындауындағы сөздермен салыстырып айтып көріп, жаттыққан соң ғана дыбыс жазуға кірістік. Бұған «Mongolia’s Got Talent» шоуының таңдаулы қатысушысы Бердібек бауырымыз қол ұшын беріп көмектесті. Соның нәтижесінде ән өте сәтті шықты деп ойлаймын.

Алғаш рет қазақ ән орындадыңыздар. Өздеріңізге көңілдеріңіз толды ма?

-А.Анхбаяр: Қазақ әндерінің әуені керемет болады. Сол үшін де олардың шығармаларында биік құзар шыңдар, әдемі табиғат, қазақ халқының салт-дәстүрлері көрсетілетіні ұнайды. Менің әкем мен анам екеуі де әскери адамдар болғандықтан Увс аймағының Бөхмөрөн сұмыны өлкесіндегі шекаралық заставада міндетін атқаратын. Ол жерден көп алыс емес Ногооннуур сұмынындағы қазақ халқымен аға-бауыр сияқты қарым-қатынаста болуымыз менің бақытты балалық шағымның естен кетпес сәттері ретінде есімде сақталып қалды. Сондықтан да бұл ән жаныма жақын.

-Б.Чанцалдулам: Расын айтқанда, тілін түсінбегендіктен қазақ халқы жайлы жақсы білмейтінмін. Ал қазір ізденіс барысында олардың салт-дәстүрі, мәдениеті, ұлттық киімі мен тарихына деген қызығыушылығым оянып, олармен жақынырақ достасуға ниеттеніп отырмын. Достар да таптым /күліп/.

Моңғол ағайындарға бұрыннан танымал, сүйіп айтатын қазақ әндері де баршылық. Мысалы, «Ана туралы жыр» дегендей. Басқа қандай әндерді білесіз?

-А.Анхбаяр: «Ана туралы жыр», «Сүйгенім менің қалада», «Әкеме», «Ақтамақ» қатарлы әндерді тыңдап жүріп жаттап алдым. Енді ресми түрде толықтап, қайта орындауды жоспарлап отырмыз /күліп/.

Сіздер қазақ тілінде сөйлемесеңіздер де, бұл шығарманы нақышына келтіріп орындапсыздар. Халыққа да ұнапты. Сіздерге әлеуметтік желі арқылы алғыстарын да жеткізіп жатыр. Сіздерге бұдан да зор шығармашылық табыс тілейміз!.

-А.Анхбаяр: Көп рақмет! Өздеріңізге де табыс тілейміз!

-Б.Чанцалдулам: Әнді жарыққа шығарғалы көп болмаса да, қазақ халқының зор алғысына бөленіп жатырмыз. Бұл бізді ерекше жігерлендірді. Тезірек әдемі киімдер тіккізіп, клип жасап шығаруды ойлап отырмыз. Сіздерге бізді құрметтеп, сұхбат жасау мүмкіндігін беріп отырғандарыңызға алғыс білдіреміз. Оқырмандар мен барша қазақ халқына тек қана әлемдегі бар жақсылықтарды тілейміз!

-А.Анхбаяр: Мен де жарымның тілегіне қосыламын. Кешікпей басқа да қазақ әндерін сахнада орындауға жазсын! Рақмет!