KAZNEWS АА жыл сайын «Жылдың үздік 10 оқиғасын» анықтауды дәстүрге айналдырған. Агенттігінің көзқарасы бойынша жылдың үздік оқиғасы төмендегідей.
1. Жансерік Маратханұлы моңғолия футбол тарихында алғаш рет хет-трик жасады
Футболдан 19 жасқа дейінгі Моңғолия жасөспірімдер құрамасы Азия чемпионатының іріктеу турнирінің I тобының соңғы кезеңі аясындағы соңғы матчын Улаанбаатарда Сингапур командасына қарсы өткізген.
Кездесу 4:2 есебімен Моңғолия құрамасының пайдасына аяқталды.
Моңғолия құрама сапынан 9 –шы нөмерде өнер көрсететін Жансерік Маратханұлы 3 гол соғып хет-трик жасады.
Жансерік Маратханұлы 1999 жылы туған. «Дэрэн» клубында жартылай қорғаушы ретінде өнер көрсетеді. 17 жасында моңғолия құрамасына шақырылған. 2016 жылы моңғолия құрамасындағы ең жас футболшы атанған.
Бұл көрсеткіші бойынша Жансерік Маратханұлы KAZNEWS ақпараттық агенттігінің жылдың үздік оқиғасы тізімінде көш бастап отыр.
2. Министр лауазымына Бәделхан Қабдісіләмұлы тағайындалды
Моңғолия Парламентінің 2017 жылғы 18 қазандағы кезекті отырысында Құрылыс – қала құрылымы министрі лауазымына ұсынылған Моңғолия Парламентінің депутаты Бәделхан Қабдісіләмұлын депутаттардың 87.5 пайызы қолдап дауыс беріп, Құрылыс – қала құрылымы министрі лауазымына тағайындады.
Бәделхан Қабдісіләмұлы өзінің еңбек жолын 1976 жылы Улаанбаатар қаласындағы Автобус базасында инженер болып бастаған. 1978-1988 жылдары Баян-Өлгий аймағының Авто басқару органында бас инженер, басшы болып жұмыс атқарады. 1991 – 2000 жылдары “Өркен”, “Жол” компаниясында директор қызметін атқарып, 2000-2005 жылы Баян-Өлгий аймағының әкіміне тағайындалған.
2008 және 2016 жылдары өткен Моңғолия Парламентінің сайлауына Баян-Өлгий аймағынан атын ұсынып депутатқа сайланған.
2015-2016 жылдары Сайханбилэгтің Үкіметінде Өнеркәсіп вице министрі қызметін атқарған болатын.
21 жылдан кейін моңғолия қазақтары арасынан шыққан министр Бәделхан Қабдісіләмұлын KAZNEWS ақпараттық агенттігі «Жыл адамы» ретінде танып, жылдың үздік оқиғасы тізіміне еңгізіп отыр.
3. Серік Бердімұратұлы мемлекеттік начин атанды
Халық революциясының 96 жылдығы Моңғолияның Ұлттық мерекесіне арналған күрестің бесінші кезеңінде Баян-Өлгий аймағының тумасы аймақтық арыстан Серік Бердімұратұлы мемлекеттік харцага Т.Баасанхүүді жығып, мемлекеттік «начин» яғни лашын атағына ие болды.
Естеріңізге салсақ, Серік Бердімұратұлы өткен жылғы мемлекеттік мерекеде бесінші кезеңде мемлекеттік арыстан Э.Оюунболд-дан жығылған болатын.
Серік Бердімұратұлы бұл атаққа жеткен ең жас палуан, әрі моңғолия қазақтары арасынан 36 жылдан кейін бұл атаққа қол жеткізіп отыр.
Жылдың үздік оқиғасы тізімінде үздік үштікте Серік Бердімұратұлы жайғасты.
4. Жайна Майдарқызы садақ атудан әлем кубогының чемпионы атанды
Орхон аймағының 12 сынып оқушысы Жайна Майдарқызы садақ ату бойынша әлем кубогының чемпионы атанды. Бұл туралы журналист Досан Хавдалбариұлы хабарлады.
Жайна Майдарқызы Тайланд астанасы Бангкокта өтіп жатқан садақ атудан әлем кубогында нысананы дәл көздеп, жеңіс тұғырына көтерілген.
5. Жиенхан Сувателұлы джиу-джитсудан Азия чемпионы атанды
Моңғолияның Хэнтий аймағының тумасы Жиенхан Сувателұлы Жапония астанасы Токиода джиу-джитсудың IBJJF желісі бойынша өткен Азия чемпионатында -100 келі салмақта жеңімпаз атанды.
Сонымен қатар Моңғолия спортшылары 4 алтын, 3 күміс, 2 қола жүлде алды.
Жалпы Токиода IBJJF желісі бойынша өткен Азия Чемпионатына әлемнің барлық мемлекеттерінен жалпы саны 900 спортшы қатысты.
Жиенхан Сувателұлы джиу-джитсуден ел чемпионатының бірнеше дүркін жеңімпазы, моңғолдың ұлттық күресінен 2011 жылы Хэнтий аймағының тойында екінші орын иеленіп, аймақтық піл атағын, 2016 жылы Дорноговь аймағының тойында бірінші орын иеленіп аймақтық арыстан атағын алғанын айта кеткеніміз жөн болар.
6. Аталар аманаты көрерменмен қайта қауышты
Қазақ халқының Моңғолия жеріне қоныстануына 150 жыл толып отыр. Осы мерей тойға арнап және театрымыздың 61 жылғы қысқы мезгілдік ашылуына орай доктор, Моңғолия мәдениетіне еңбек сіңірген қайраткер Ислам Қабышұлының «Аталар аманаты» драмасын саханаға қойылды.
Қазақтардың Моңғолияға біржолата қоныстану үшін қандай қадам жасағанын, қандай қиындықтарды бастан кешкенін бұл драмадан көруге болады. Жылқышы, Көбеш және өзге ел ағаларының рөлін театрымыздың актерлері сомдаған. Сондай-ақ аталар аманаты қандай еді дегенді бұл драмадан білуге болады.
Драма 1980 жылы Баян-Өлгий аймағының орануының 40 жылдық мерей тойына орай алғаш рет саханаға қойылған болса, 37 жылдан кейін қайтадан көрерменге жол тартты. Бұл ретте Ислам Қабышұлының жобасына Моңғолия Білім және мәдениет министрлігі тарапынан 19,0 млн төгрөгтің қолдауы көрсетілгенін айта кеткеніміз жөн болар.
Драма көркемдік жетекшісі Өсерхан Рахым, Ислам қабышұлы, Музыкасын өңдеген Мусайып мырза. Театр толық құрамда өнер көрсетті.
7. Алғаш рет Футболдан жастар арасында лига ойындары өтті
Өлгий қаласында алғаш рет футболдан жастар арасында лига ойындары өтті. Шілденің 2 – сі күні басталған лига ойындары тамыздың 2 күні аяқталған.
Мустафа Жұқанұлының айтуынша: “Бұл жарысты аймақтық Футбол федерациясы, Өлгий лига жастары бірлесіп ұйымдастырып отыр.
Мақсаты жастарды спортпен шұғылдануға қызықтыру, футболды насихаттау, сондай-ақ аймағымызда аталмыш спортты дамыту болып табылады.” – дейді.
Жарысқа тоғыз команда жасақталып, жасыл алаңда 200 ге жуық футболшы өнер көрсетті.
Қазақстаннан төреші келген. Сонымен қатар, Өлгий қаласынан төрелік етіп жатқан жастарымызда бар. Жұма күндері үзіліс. Жұмыс күндері күніне екі матч өткізіледі. Ал, сенбі және жексенбі күндері күніне төрт матч өткізіліп отыр.
Сонымен қатар, ұйымдастырушылар тобы бұл жарысты жыл сайын ұйымдастырып тұруды жоспарлауда. Командалар өзара ойыншы алмасуы лиганың ережелеріне сай болады деп отыр.
Бұл жарыста көзге түскен спортшылар іріктеліп еліміздің «Ұлттық лигасы» ойындарында аймағымыздың абыройын қорғайтын болады.
Өңірде футболдың дамуына зор мүмкіндік бар. Бір өкініштісі, мемлекет тарапынан қолдау жеткіліксіз екенін айтып отыр.
8. Баян-Өлгий әуежайының техникалық мүмкіндігін арттыруға ҚР көмектесуге ниетті
«Біз Өлгийге ұшақ ұшыра алмаймыз. Әуелі екі елдің Азаматтық авиация өкілдері кездесуіміз керек. Сол кезде біз өзара келісімге келе отырып, Астана-Улаанбаатар, Астана-Өлгий бағытындағы рейстер туралы шарт жасасамыз. Біз бірінші Астана- Улаанбаатар бағытын қалпына келтіріп алуымыз керек. Содан кейін барып, «Міне, бізде сұраныс бар, Астана-Өлгий бағытына қазақстандық әуе компаниясы ұшуға ниетті, рұсат етіңіздер» деуіміз керек. Алайда олар бізбен кездесуден бас тартып отыр» – дейді ҚР ИДМ Азаматтық авиация комитетінің төрағасы Бекен Сейдахметов
Осы кезде тағы бір мәселе туындайды.
Ол Баян-Өлгий әуежайының мүмкіндігінің шектеулі екендігі. «Бұған дейін Ан-24 ұшағымен СКАТ ұшқан болатын. Алайда Моңғолия тарапы «біз Кеңес үкіметінен қалған ұшақтарды қабылдай алмаймыз» деп шектеу қойды. Содан кейін біз тоқтатуға мәжбүр болдық. Ал боинг, SRJ ұшақтарын қабылдауға Баян-Өлгий әуежайының техникалық мүмкіндігі жоқ. Бірақ біз бұл мәселенің де түйнін шешіп отырмыз. Мысалы бүгінгі таңда Қазақстан әуежайлары 6-шы сыныптық дәрежеге дамуына байланысты, бізде бұрын жұмыс істеген авияциялық техникалық құралдары бар. Соларды пайдалануға береміз. Осының барлығын келісу үшін біз моңғолиялық әріптестерімізбен кездесуіміз керек. Ал олар оған құлықсыз» – дейді Бекен Кеналұлы.
Жауапты органдардың құлағына «алтын сырға» ретінде бұл оқиғаны KAZNEWS ақпараттық агенттігі тарапынан «жылдың үздік 10 оқиғасы»-на еңгізіп отыр.
9. Бәкей Ағыпарұлы ғылым академиясының академигі болып сайланды
Қоғам қайраткері, экономика ғылымдарының докторы, профессор Бәкей Ағыпарұлы Моңғолия ғылым Академиясының академигі болып сайланды.
Бәкей Ағыпарұлы бұл жоғары ғылыми атаққа мал шаруашылығының тиімділігін арттыру, экономикалық және менежменттік бағытта 30 жыл ғылыми зерттеулер жасап, моңғолияның ауыл шаруашылығының тұрақты дамуының стратегиялық бағыты, малшы отбасының экономикалық шешім қабылдау процессі, жайылым жерлерді ұтымды пайдаланудағы менежменттік үлгісін жасау мәселері бойынша еңбектері үшін ие болды.
Бұл атаққа бұған дейін доктор, профессор, «Еңбек сіңірген ұстаз», «Халық ұстазы» Мекей Әбішұлы жеткен болатын.
10. Әнші Гүлназ (Guli) жаңа бейнебаян түсірді
Әнші Қ.Гүлназ (Guli) жаңа бейнебаян түсірді. «Мансуурам» деп аталатын бейнебаяны басқалардан өзгеше.
«Махаббат – Өз әлеміңді тек ғана сол бір жаңға арнайтын ләззат сезім.» – дейді Guli.
Өмірді құламастай берік ететін махаббат ғана. Ал біз шынайы махаббатты бағалай аламыз ба? Ойла¬на¬йық, адамзат баласына берілген нәзік сезімге дақ түсірмейік!
Жаңа жыл бақыт жылы болсын, ағайын!
