Connect with us

Моңғолияда

Университетте оқып жүр талай шетел баласы

Published

on

Алматы қаласының ЖОО орындарында қазақ тілін меңгеріп жатқан шетелдік студенттер көп. Жылдан жылға олардың саны артып келе жатыр деп сеніммен айта аламыз. Тіл меңгерушілердің бірқатары, елімізге қызмет бабымен келген болса, бірқатары достарының кеңес беруімен, ал енді біреулері екі жоғары оқу орны арасындағы келісімшартқа байланысты ауысу арқылы келген тыңдаушылар. Шетелдік тыңдаушылар қазақ тілін арнайы дайындалып жазылған оқу құралы арқылы үйренді. Бірінші аптада олар әліпбиді үйренуден бастайды. Содан кейін ғана жағдаяттық тақырыптарға негізделген лексика-грамматикалық тақырыптарды өтуден бастайды. Бас-аяғы бірнеше айдың көлемінде тілді ауыз толтырып айтарлықтай дәрежеде меңгеріп шығады. Олар қазақ тілін меңгеріп қана қоймай, қазақ халқының тарихынан, дәстүрінен, тұрмыс-тіршілігінен де мол ақпарат біледі, таныс болады. Соларың біразы әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да білім алып жатыр. Тіл үйренушілер Оңтүстік Корея, Қытай, Жапония, Мексика, Америка, Түркия, Сингапур, Швеция, Отүстік Африка, Моңғолия т.б. елден келген. Тыңдаушылар қазақ елінің қонақжайлылығына, Алматы қаласының әсемдігіне және тауларының әдемілігіне таңдарыстарын білдіріп жатады. Шетелдіктер жергілікті тұрғындарға, өзге ұлт өкілдеріне қарағанда тілді тез меңгеріп, тілдік ортаға, қарым-қатынасқа тез әрі жеңіл түсе және бейімделе алады. Оның себебі алға қойған мақсатында, мотивациясында және тіл үйретуде дәнекер тілдің болмауында деп айтуға болады. Тілді жетік меңгеріп кетпесе де, 10 айдың ішінде ауызекі сөйлеу тілін меңгеріп, тілдік ортаға шығып, өзінің қажетін сұрап ала алатындай жағдайға жетеді.
Шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру дайындығы кафедрасы қазақ тілін шет тілі ретінде оқытуда жетекші кафедра болып саналады. Сол себептен де қазақ тілін шет тілі ретінде оқытуға байланысты бағдарлама жасау кафедра оқытушыларының алдында тұрған мәселе еді. Тіл үйретуге байланысты туындаған мәселені жою мақсатында кафедра оқытушылары бағдарлама жазып, шетелдіктерге қазақ тілін үйретуге қатысты оқу құралдарын да шығарды. Шетелдік тыңдаушыларға қазақ тілін үйрету бағдарламасы да жалпыеуропалық, ресейлік қалыптарына негізделген қазақ тілін шетел азаматтарына оқытудың көп деңгейлік жүйесінің моделіне сай және соған сүйене отырып жасалынған.
Кафедра оқытушыларының авторлығымен баспадан шыққан бағдарламада сөйлеу әрекетінің барлық түрлері қамтылған. Аптасына грамматика, сөйлесім, жазылым, оқылым, тыңдалым әрекеттері жеке пән ретінде сабақ кестесіне енгізіліп, жеке-жеке дәрістер жүргізіледі. Бағдарлама тілді еркін және тез меңгеруге лайықталып жасалынған. Осы себептерге де байланысты тыңдаушылар тілді тез игеріп жатады. Тілді ең қиындау қабылдайтындардың қатарына қытай ұлтын жатқызуға болады. Себебі олардың келген контингентіне байланысты және тілінің иеро́глиф жазуына негізделгені де, сонымен бірге тілінің құрылымына байланысты да қиындықтар туып жатады. Қытай ұлты тілді ұзағырақ үйрену қажет, шамамен 2 жыл меңгерсе, тілі де, фонетикасы да жаттығып қалады. Және де тілді дұрыс түсініп, қарым-қатынасқа түсе алады. Бұл дегеніңіз 10 шақты айдың ішінде аталмыш ұлттың қазақ тілін меңгере алмайды, сөйлесім әрекетіне түсе алмайды деген пікір емес. Олар тілді бір кісідей қабылдайды және үйренеді де. Тек екі жылдық оқуда нәтиже жоғары болады деген сөз. Қате ойлап, жаңсақ пікір айтудан аулақпыз. Ал қазақ тілін тез меңгеретіндердің тізіміне корей және жапон ұлттарын енгізуге болады. Себебі олардың тілі қазақ тілінің құрылымына ұқсас келетіндігінде. Мысалы үшін корей және жапон тілдерінде етістік сөйлемнің соңында және де корей тілінде сөздерге бірнеше жалғаудың жалғана беретіндігі дәлел бола алады. Және де тілді тез үйреніп алатын халықтар тізіміне түркі тілдес бауырларымызды жатқызуға болады. Мысалыға, әзірбайжан, түрік, Қытай Халық Республикасынан келген ұйғыр ұлты және т.б. Бұл біздің тәжірибемізде кездесіп жүрген жағдай.

М.П. Ешимов
С.Р. Нұртілеуова
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ
Шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру дайындығы
кафедрасының аға оқытушылары

Моңғолияда

Ғабит Қойшыбаев Моңғолияның СҚ министрлігінің Мемлекеттік хатшысымен кездесті

Published

on

2024 жылы 17 қаңтарда Қазақстан Республикасының Моңғолиядағы Елшісі Ғабит Қойшыбаев Моңғолияның Сыртқы қатынастар министрлігінің Мемлекеттік хатшысы Нямдоржийн Анхбаярмен кездесу өткізді.
Кездесу барысында тараптар Қазақстан мен Моңғолия арасындағы ынтымақтастықтың 2024 жылғы күн тәртібі бойынша пікір алмасты. Атап айтқанда, олар ағымдағы жылы жоспарланған маңызды екіжақты іс-шаралар кестесін талқылады, екі елдің ынтымақтастығының шарт-құқықтық базасын одан әрі жетілдіру сұрақтарын қарастырды, сыртқысаяси ведомстволардың түрлі бағыттардағы өзара ықпалдастығын, оның ішінде консулдық саладағы өзара тиімді әрекеттестікті одан әрі нығайтуға келісті.
Сонымен бірге, дипломаттар Қазақстан мен Моңғолияның көпжақты алаңдардағы, оның ішінде Біріккен Ұлттар Ұйымы шеңберінде және басқа да халықаралық құрылымдар аясында өзара қолдау көрсетудің көп жылдан бері қалыптасқан оң тәжірибесін жалғастыру қажеттігіне ортақ мүдделілік танытты.

Continue Reading

Моңғолияда

Моңғолияда 28 маусымда парламент сайлауы өтеді

Published

on

2024 жылғы 28 маусымда Моңғолияда парламент сайлауы өтеді.

Моңғолияның Ұлы Мемлекеттік Хуралы кезекті пленарлық отырыста келесі парламент сайлауын 2024 жылы өткізу туралы қаулы жобасын қарастырды.

Демократиялық партия фракциясының жобаны талқылау үшін парламенттен алған үзіліс мерзімі өтіп кеткеніне байланысты, дауыс беру өткізіліп, қаулы жобасы мақұлданды.

Қаулыға сәйкес, кезекті парламент сайлауы 2024 жылғы 28 маусымда өтеді.

Continue Reading

Моңғолияда

Моңғолия халқының саны 3,5 миллионға жетті

Published

on

Моңғолия халқының саны 3,5 миллионға жетті. Ұлттық статистика комитеті бұған дейін 22 қарашаға қарай Моңғолия халқының жалпы саны 3,5 миллион адамға жететінін хабарлаған.

«Моңғолия халқының саны 3,5 миллионға жетеді деген болжам соңғы үш жылдағы туу, өлім және халықтың табиғи қозғалысына негізделген», – деді Моңғолия ұлттық статистика комитетінің халық санағы және тұрғын үй қоры бөлімінің статисті Б.Энхжаргал.

Соңғы үш жылда орта есеппен әр жеті минут 16 секунд сайын бір бала дүниеге келіп, 27 минут 46 секунд сайын бір адам қайтыс болады, ал Моңғолия халқының саны әр тоғыз минут 55 секунд сайын бір адамға артып келеді екен.

— Бұл үрдіс 2023 жылы да жалғасты деп есептесек, 22 қарашаға дейін Моңғолия халқының саны 3,5 миллион адамға жетуі керек еді. Бүгінде халық саны 3,5 миллионнан асты, – деді Энхжаргал.

1962 жылы Моңғолия халқының саны 1 миллион болса, 1988 жылы ел екі миллион, 2015 жылы үш миллионға жетті. 2033 жылы 4 миллионға, 2048 жылы 5 миллионға жетеді деген болжам бар.

Continue Reading

Моңғолияда

Халал Сертф Аженси – Моңғолияның Халал индустрия саласының дамуына үлес қоспақ

Published

on

Халал өнімдері мен қызметтерін сертификаттау жөніндегі орган Моңғолияда пайда болды.

Парсы шығанағы елдерінің аккредиттеу орталығының Gulf Accreditation Center (GAC) бағалау тобы халал өнімдері мен қызметтерін сертификаттау жөніндегі Халал Сертф Аженси (Halal Certf Agency) компаниясында 2023 жылдың 25, 26, 27 қазанында жұмыстап, GSO 2055- 2:2021 “Сәйкестікті бағалау – 2 бөлім: Халал сертификаттау органдарына қойылатын талаптар” стандарты бойынша бастапқы аккредиттеу жұмысын жасады.

Халал – тұтас бір индус­трия.

Бүгінде әлемдегі 148 елде халал бағы­ты жақсы дамыған. Халал брендін кім көрін­ген пайдаланып, көпшіліктің түсінбестігін ту­дыр­мау үшін халал өндірісі бақылауға алынған. Осы орайда ет экспортына қызығушылық танытып отырған Моңғолияда халал индустриясын зерттеп, халал өнімдерін қалыптастыру енді жолға қойылып келеді.

Бұл жүйе UNIDO Моңғолия – Біріккен Ұлттар Ұйымының Өнеркәсіптік даму ұйымы жүзеге асыратын Сәйкестікті бағалау органдарының әлеуетін арттыру жобасы аясында жүзеге асырылуда.

Халал бойынша аккредиттеу – Моңғолиядағы сапаны бағалау жүйесіндегі жаңа бағыттарының бірі.

Аккредиттелген Халал сертификатының оң әсері соңғы тұтынушыға таралады, ол Халал сертификатының артында сәйкестікті растаудың бүкіл жүйесі бар екеніне сенімді болады: аккредиттеу сертификаттау органдарына деген сенімді арттырады. 

Өз кезегінде, сертификаттау органдары өздері ұстанатын стандарттардың жоғары талаптарын Халал өнімдерін өндірушілерге тапсырады. Өндірушілер сертификаттау арқылы тұтынушыларға халал стандарттарға сәйкес өндірілген өнімдерді немесе қызметтерді ұсынады. 

Халал Сертф Аженси – Моңғолияның Халал индустрия саласының дамуына үлес қоспақ.

www.halalcertf.com

Continue Reading
Advertisement

Бізге жазылыңыз

Сөзге тиек

Дерек6 months ago

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-саммиті аясында 12 құжаттарқа қол қойылды

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-саммиті аясында 12 құжаттарқа қол қойылды, деп хабарлайды qazradio.fm Ақорданың баспасөз қызметіне сілтеме жасап. Түркі мемлекеттері ұйымының...

Дерек8 months ago

Айдағы Үндістанның станциясы «ұйқы» режиміне көшеді

05 қыркүйек, KAZNEWS. Айдың бетінде күн батып, түн басталған кезде Үндістанның қондырғыш станциясы мен өздігінен жүретін станциялары «ұйқы» режиміне көшеді....

Дерек9 months ago

Кристиан Бэйл батыс Моңғолияға саяхаттады. #Бэтмэн😀

24 шілде, KAZNEWS. Жоғарғы суреттегі азамат әйгілі актер Кристиан Бэйл. Ол шілде айында батыс Моңғолияда саяхаттап, көшпенділердің салт дәстүрімен танысып...

Дерек1 year ago

Футзалдан ел біріншілігіне қатысқан футболшылардың орташа жасы – 23 де

6 сәуір, KAZNEWS. Моңғолия Президентінің қолдауымен Дорноговь аймағының Сайншанд қаласында ұйымдастырылған футзалдан 21 аймақтар арасындағы «Ұлттық кубок-2023» ел біріншілігі аяқталды. ...

Дерек1 year ago

Таба аласыз ба? Моңғолияда ілбіс суретке түсіп қалды

Ұлыбританиялық DailyMail басылымы америкалық фотограф Макса Воның суретін жариялады. Суретте Алтай тауларының тау-тасты шатқалында сирек кездесетін ілбіс түсірілген. Ерекше ілбісті...

Дерек1 year ago

1903-2023 жыл аралығындағы қоян жылында есте қалған оқиғалар

06 қаңтар, KAZNEWS. Қоян жылы– барыс жылынан соң, ұлу жылынан бұрын келетін мүшел есебінің төртінші жылы. Қоян қазақтың шаруашылық тарихында...

Дерек1 year ago

Жылдың үздік 10 оқиғасы – KAZNEWS

24 желтоқсан. KAZNEWS ақпараттық агенттігі жыл сайын «Жылдың үздік 10 оқиғасын» анықтауды дәстүрге айналдырған. Агенттіктің көзқарасы бойынша 2022 жылдың үздік...

Дерек1 year ago

Тұрды Төлекенұлы туралы деректі фильм жарыққа шықты

04 желтоқсан, KAZNEWS. Көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, Қобда беті қазақтары (Монғолия) арасынан мемлекеттік лауазым атқарған алғашқы қайраткерлердің бірі Тұрды...

Басты назарда