Жаңа есім
Айдос Қабиденұлы: Бірлік пен тірлік болған жерде табыс пен жетістік те болады
Бүгінгі таныстырып отырған қонағымыз “Өлгий алыптары” клубының төрағасы, аймақтық арыстан Айдос Қабиденұлы.
Ол Улаанбаатар қаласындағы Сауда даму банкінде Қауіпсіздік бөлімінде басқару қызметін тұрақты атқарып келеді. 2003 жылы Баян-Өлгий аймағының мемлекеттік тойында “аймақтық арыстан” атағын алған. 2015 жылы “Мемлекеттік қаршыға” О.Бақыт, “аймақтық арыстан” Ш.Мұрат, К.Қанат, Х.Әсендермен ақылдасып «Өлгий алыптары» спорт клубын құрған.
Мекен жайы: Моңғолия, Улаанбаатар қаласы
Жұмыс орны мен лауазымы: Сауда даму банкінде Қауіпсіздік бөлімінде басқару қызметін атқарады. “Өлгийн алыптары” клубының төрағасы. Моңғолияның “Еңбек құрмет” медалының иегері.
Сошиал парақшасы: Х. Айдос
Оның басты ұстанымы – мақсат, мүддеге деген талпыныста болу, бастаған істі аяғына дейін жеткізу. Егер арманың мен арнайы жоспар, талпынысың болмаса, ол құр қиял болып қалады. Ал жоспар БІРЛІК, БЕРЕКЕ арқылы жүзеге асады.
ТУҒАН ЖЕРІҢІЗ ЖӘНЕ БАЛАЛЫҚ ШАҒЫҢЫЗДАН ӘҢГІМЕМІЗДІ БАСТАСАҚ?
– 1979 жылы Цэнгэл сұмын тумасы Қабиденнің от басында дүниеге келіппін. Отбасымызда 5 ұл, 2 қыз – жеті ағайындымыз . Балалық шағымды кіндік қаным тамған аймақ орталығы, Қобда өзені жағасы, Сары бастау жайлауымен елестетем. 1998 жылы сол мектептен 10-сынып бітіріп, жоғары оқу орнына жолдама алдым.
ЖАСӨСПІРІМ КЕЗІҢІЗДЕ ҚАНДАЙ НӘТИЖЕЛЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗДІҢІЗ?
– Бала кезімнен спортпен, зілтемір көтерумен айналысуға құштар едім… Сол кезде Дәріпхан деген ұстазымыз болды. Алғаш ұлттық күрес киімін қалай киюді сол кісіден үйреніп, мектеп қабырғасынан бастап, аймақ деңгейіндегі әр түрлі күрес бәсекесіне, әсіресе ұлттық күреске белсенді қатысу арқылы мектеп таңдаулысын сыналту бәсекесінде белдесіп, жеңіске жетуім, алғашқы рет мәреден көрінгенім ұлттық күреске деген талпынысым болды. 10-сыныпта аймақтық жасөспірімдер арасындағы ұлттық күрес бәсекесіне қатысып, бірінші орын иеленгенмін. Бірақ сол жылы астанамызда ұйымдастырылған ел біріншілігінде белдесудің сәті түспеді. Мені ұлттық күреске баулып, бұғанамды бекітіп, қанатымды қатайтқан алғашқы ұстазым – халықаралық тау спорты шебері Жанарбек Ақыбиұлы еді. Мұғалімнің үйірмесіне барып жүргенде: «Сен ұлттық күреспен шұғылдан. Балуандар жоғары оқу орнына түс. Жақсы нәтижеге қол жеткізу мүмкіндігін бар!»- деп ұстаздық ұлағатын айтты. Осылайша мен күрес спортына бет бұрдым.
МАМАНДЫҒЫҢЫЗ?
– 2002 жылы балуандар дайындайтын «Шонхор» денешынықтыру және спорт университетін оқытушы-жаттықтырушы мамандығымен бітірдім. Кейін астанамыздағы Басқару академиясынан мемлекеттік басқару мамандығын игердім.
ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРНЫНДА ОҚЫП ЖҮРГЕНДЕ САЙЫСҚА ҚАТЫСТЫҢЫЗ БА?
– Әрине, орайы келгенде әр түрлі ұлттық күрес сайысында белдесіп жүрдік. Сол жылдары мемлекеттік дәрежедегі ұлттық күрес сайысында жеткен нәтижелерге қарай отырып, Шаған мерекесі қарсаңында мемлекеттік таңдаулы сегіз жас балуан сыналтатын. Мемлекеттік таңдаулы жас палуан ретінде сыналып, сол кезде баспасөз бетінде есімін жариялануы талабыма талпыныс қосып, жігерлендірді. 2001 жылы 3-курс оқып жүргенде Эрдэнэт қаласында Шаған мейрамы бәсекесінде күресіп, соңғы сатыдағы таңдаулы төрт балуанның біріне қалдым. Налайх қаласының Шаған мейрамы белдесуінен бас жүлдеге ие болуым сияқты сол кездегі студенттік өмірдің ауыр шарттарына қарамастан азды көпті жетістіктеріміз болды. Міне, осылар ұлтық күрес саласындағы табысқа деген өзіндік сенімімді нығайта түсті. 2002 жылы “аймақтық лашын”, 2003 жылы өкіметтік тойда “аймақтық арыстан” атағын иелендім. Алла қолдап, өз күш жігеріммен еңбектеніп осындай нәтижеге жетуім мен үшін үлкен мәртебе болды. 2-3 күн ата-анам, бірге туғандарым жанында болып, қайта астанаға жол тартып кеткен күн кеше ғана сияқты.
СОЛ КЕЗДЕ СПОРТҚА ҚОЛДАУ ҚАНДАЙ ЕДІ?
– Несіне жасырайын, біз Улаанбаатарға келіп, ұлттық күреспен айланысып жүрген жылдары бүгінгідей мүмкіндіктер болмады. Қара шай ішіп, тоқаш жеп қана сайысқа түсіп, белдесіп жүрдік.
Мектеп бітіген соң Хас банктің Баян-Өлгий аймағындағы бөлімшесінде қорғаныс маманы болып орналасып, кейін Улаанбаатар қаласындағы орталығына ауысқан болатынмын. Жұмыстан кейін ғана аздап жаттығу жасайтын мүмкіндік болады. Тіпті жұмыстан шыға салып тура бәсекеге қатысушы едік.
«ӨЛГИЙ АЛЫПТАРЫ» КЛУБЫ ҚАЛАЙ ҚҰРЫЛДЫ?
-Замана шарттарына байланысты сол кездерде біздерге тағы да үлкен белестерді бағындыру нәсіп болмаса да соңғы жылдары жастар арасынан жақсы нәтижеге қол жеткізетіндей балуандар шығып, талаптанып жүргендіктен оларға қолдау көрсету “әрі бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып”, бірлесе алға ұмтылу қажет болды. Аға палуан “Мемлекеттік қаршыға” О.Бақыт ұстазым, “Аймақтық арыстан” танымал палуан Ш.Мұрат, К.Қанат ағаларым досым Х.Әсендермен ақылдасып, «Өлгий алыптары» спорт клубын алғаш 2015 жылы 25 қарашада ресми түрде аштық. Осылайша, осындай бір келер ұрпақ үшінгі келелі істің бастамашысы болу бағы бұйырды. Ұлттық күрестің ыстығына күйіп, суығына тоңып, оның қыр-сырын білетіндіктен бір жұдырықтай жұмылып, бір ұжым болып, келешегінен үміт күттірген балуандарға демеуші іздедік. Алдымызға үлкен мақсаттар қойып, атқарылар істер тізімі бекітілді. Соның нәтижесінде және дамылсыз еңбектену арқылы балуандарымыз біз жоспарлаған мақсаттарға жетіп жатыр. Шаршы алаңда күш сынаспасақ та, жаттығу сәтінде балуандарды шыңау үшін бел шешіп кірісіп кететін жайымыз да бар. Спортшылардың дайындығын қадағалап, ақыл-кеңесімді беріп тұрамын. Демеушілерге ұлттық күрес жайлы түсіндіріп, жастарды қолдауды насихаттадық. Бейресми ұйым болғандықтан басқару кеңесіміз бар.
КЛУБТЫҢ БАСҚАРУ КЕҢЕСі ЖАЙЛЫ АЙТА КЕТСЕҢІЗ?
– «Өлгий алыптары» клубы төрағасы мен, клубтың басқарма бастығы Ә.Ғылымхан, менеджер Х.Әсен, клуб хатшысы Қ.Қуанған, басқарма мүшелері С.Зүльфикар, Д.Бауыржан, Ш.Жолбарыс, К.Ерік, Нямхүү, К.Жандос, Б.Баатарцол, Қ.Мәмбет, Қ.Айнабек, Я.Сьезд, Ө.Арманбек, Т.Жанболат қатарлы 16 кісінің құрамында жұмыстап отырмыз.
БҮГІНГЕ ДЕЙІНГІ НӘТИЖЕЛЕРІҢІЗ ҚАЛАЙ БОЛДЫ?
– Жұмыс нәтижесіне беретін есебіміз – өкіметтік тойдағы және басқадай балуандар бәсекесі. Теледидардан моңғол ұлттық күресін тамашалаған көрермендер де сол арқылы біздің атқарған шаруаларымызға баға берер. Аллаға шүкір, ауыз толтырып айтатын нәтижелер бар. Екі мемлекеттік «лашын» туып шықты. Азаматтарымыз көп белдесулерде мемлекеттік жоғары дәрежелі палуандарды асқан шеберлікпен тізе бүктіріп жүр. Біздің палуандардан басқаларда именетін болды. 2016 жылы жеке отау тігіп, дайындық жасап, сол жылы Б.Баатарцол «мемлекеттік лашын» атағын алды. Келесі жылы Б.Серік мемлекеттік атаққа қол жеткізді. Мұның барлығы тек менің ғана еңбегім емес, осы істі қолға алған азаматтардың, палуандардың еңбегі, төккен тері деп ойлаймын. Үнемі қаржылай қолдау көресететін кәсіпкерлердің де еңбегі орасан зор. Мемлекеттік Ұлы Хурал мүшесіне 2 рет сайланған халқымыздың бір туар абзал азаматы, Еліміздің Энергетика реттеу комиттетінің бастығы Тілейхан Әлмәлікұлы палуандарымыз М.Еркебұлан, У.Береке, Б.Серік, Н.Мұстафа, Б.Баатарцол, С.Заманбек, Т.Ерболаттарды жұмысты болғызды. Бізге үнемі қолдау көрсететін азаматтарға алғысымыз шексіз.
БИЫЛҒЫ ЖЫЛҒЫ ӨКІМЕТТІК ТОЙ ДАЙЫНДЫҒЫН ҚАШАН БАСТАЙСЫЗДАР?
– Жыл сайын маусымның 10-нан шілденің 10-на дейін қаладан алпыс шақырым қашықтықтағы “Хас Өргөө” саяжайын жалдап аламыз. Өткен жылы қырықтай палуан жаттығу жасап аймақтық, сұмындық сайыстарда белдесіп табысқа жетті.
ҚАРЖЫНЫ ҚАЙДАН ТАБАСЫЗДАР?
– Жоғарыда айтылғандай бейресми ұйым болғандықта арнайы бекітілген бюжет болмайды. Демеушілік жасайтын жомарт жандар, кәсіпкерлер, ұйымдар бар. Балуандар да өзіндік жарналарын төлейді. МҰХ-ның мүшелері мен аймақ әкімшілігі, жерлестер де қолдарынан келгенін аямайды. «Өлгий алыптары» клубы пайда, табыс көзі үшін құрылған ұйым емес басты мүддесі еліміздің, аймағымыз бен ұлтымыздың мерейін асқақтату, салауатты өмір салтын насихаттау, жастарды тәрбиелеу болғандықтан іс қызметімізді атқаруға қажетті қаржыны байғазы жинау арқылы қамтамасыз етуге талпынамыз. «Тамшыдан теңіз» дегендей, жұмыла көтерген жүк жеңіл болмақ.
Әлі есімде, 2016 жылы алғаш дайындыққа шыққанда балуандар тағамына қолданатын қой да, ақша да тапшы болды. Ақылдаса келе амалсыздан «аймақтық арыстан» Ш.Мұрат, К.Қанат ағалармен бірге бір «портер» көлігін жалдап, Шарынголдағы жерлес ағайындарға барып, жағдайымызды айтып, көмек сұрадық. Олар бізге 20-дай қой жинап берді. Келесі жылы Налайхтың жерлестер тұратын бір ауылына барып, олар да қой, серке беріп көмек қолдарына созды. Осындай кезде қолдау көрсеткен халқымызға да шексіз ризамыз! Осы сәтті пайдаланып, оқырман назарына әдемеуші болыңыздар дегенді сала кеткен оғаш болмас. Жақсы іс жалғасын тапсын.
СІЗДІҢ ЖҰМЫС ЖҮРГІЗУ ЕРЕКШЕЛІГІҢІЗ ҚАНДАЙ?
– Менің басты ұстанымым – мақсат, мүддеге деген талпыныста болу, бастаған істі аяғына дейін жеткізу. Егер арманың мен арнайы жоспар, талпынысың болмаса, ол құр қиял болып қалады. Ал жоспар БІРЛІК, БЕРЕКЕ арқылы жүзеге асады. Соңғы 15 жылдай қалалық орталық Сауда даму банкте Қауіпсіздік бөлімінде басқару қызметін тұрақты атқарып келемін. Бұл саладағы қызмет жартылай әскери тәртіп деген сөз. Ең басты темірдей тәртіп, адамгершілікті талап етеді. Адамдардың бәріне бірдей қараймыз. Жоғары оқу орны мен қызмет істеген кезімнен бастап, көбіне ер азаматтардың ортасында еңбек істеп келемін. Сондықтан азаматтармен оңай тіл табысамын. Өмір тек сәттіліктер мен жеңістерден тұрмайтыны белгілі. Кедергісіз іс болмайды, үлкенді –кішілі киындықтар болып тұрады. Әр ауырлықтан кейін бір жеңілдік бар. Сәтсіздіктерді еңсеру арқылы жетістікке жете аламыз Топпен бірлесіп жұмыстай білген адам ғана жеңіске жетеді деп есептеймін. Оқу білім жолында және банк қызметінде адамдармен қалай қарым-қатынас жасауды үйреніп, іс қызметте көптеген тәжірибе жинақтаудамын. «Өлгий алыптары» клубындағы жастарға тек белдесуді ғана емес, білім, тәжірибелерімді, басқаларды қалай құрметтеуді, төзімділік пен бастаған істі қажымай талмай, соңына дейін жеткізуді ақыл-кеңес ретінде айтып отырамын. Жастарға бұны біз айтпасақ, кім айтады. Біз бен сіз істемесек, кім істейді?!
БАЛУАНДАРҒА ДОПИНГТЕН АУЛАҚ БОЛУ ҮШІН ҚАНДАЙ АҚЫЛ КЕҢЕС АЙТАСЫЗДАР?
– Балуандар одан аулақ болуға тиіс. Қолдануға тыйым салынған, денсаулыққа зиянды екенін ескертіп айтып отыру клубымыздың басты міндеттерінің бірі. Еліміз ұлттық күрес одағы бұрын тек қана өкіметтік тойда ғана балуандардан анализ алатын болса, қазір кез-келген уақытта алып, нәтижесін көріп отыратын болған.
ДӘЛ ҚАЗІР НЕМЕН АЙНАЛЫСЫП ЖАТЫРСЫЗ?
– Осы айдан бастап, өкіметтік тойға дайындықтың әзірлігін жасаудамыз. Елімізге еңбек сіңірген спортшы, «мемлекеттік піл» О.Одгэрэлмен бірлесіп, жастарды дайындау жұмысына кірісіп кеттік. Ол кісінің еңбекақысын Баян-Өлгий аймақтық балуандар одағы төрағасы Ш. Қабыл мырза шешіп берді. Біздің мақсатымыз – балуандардың сатылай дамытып, мемлекеттік деңгейдегі атаққа қол жеткізу. Алла қаласа, биылғы жылы мемлекеттік дәрежедегі палуандарымыз Б.Баатарцол, Б.Серік «мемлекеттік лашын» дәрежелерін қайталап дәлелдеп, әрі қарай табыстарын еселеп, тағы да жоғарғы атақ алса деп тілейміз. Сондай ақ М.Еркебұлан, У.Береке, Н.Мұстафалар мемлекеттік атаққа үміткерлер арасында. Клубымыздың басқада палуандары да аймақ, сұмын тойларынды табысқа жетеді деп сеніп отырмыз. Сол үшін басқарма мүшелерімен, демеушілермен бірлесе еңбек етіп жатырмыз.
«ӨЛГИЙ АЛЫПТАРЫ» КЛУБЫ МОҢҒОЛ ҰЛТТЫҚ КҮРЕСІ БАЛУАНДАРЫН ҒАНА ДАЙЫНДАЙ МА?
– Негізгі жұмысымыз ұлттық күреске шоғырланған болса да, клуб жоспары тек ұлттық күрес емес қой. Мысалы, Б.Ардахан деген қызымыз жудо күресімен айналысатын мықты спортшы. Клубта 5-6 жасар балаларды дайындайды. Қазақ күресі де жақсы дамып келеді. Жуықта қазақ күресінен ел біріншілігін өткізілді. Онда 55 кг салмақта У. Айдынбек күміс медаль жеңіп алды. +100 кг салмақта Н.Мұстафа, 90 кг салмақта Ж.Өтеген, 82 кг салмақта Ж.Ақжол қола медаль еншіледі. Халықаралық күрес сайыстарына Б.Серік табысты қатысты. Жудо мен самбодан Б.Серік, бокстан Т.Ерболаттар ел жеңімпазы болса, жасөспірімдер мен жастар арасында дзюдо, самбо шебері Б.Жандостың жетістігі бар дегендей айта берсе көп қой. Күні кеше ғана Б.Жандос бауырымыз дзюдодан Алматы қаласында өткен Азия кубогында -90 келі салмақ дәрежесінде қола жүлдегер атанды.
ЖҰМЫС ЖОСПАРЫН ҚАЛАЙ ЖАСАЙСЫЗДАР?
– Басқарма кеңесінен сол жылы атқарылатын жұмыстар тізімі жасалып, жұмсалатын қаржы келісіледі. Онда клубтың пәтерақысы, Наурыз мейрамы күресін ұйымдастыру іс шарасы, ұстаз жаттықтырушылардың еңбекақысы, мерекелік шараларға қатысу қатарлы мәселелер қамтылады. Осы жылғы жоспар бойынша ҚХР-ның Ішкі Моңғол балуандарымен байланыс орнаттық. Бізбен бірге жаттығу жасап жүр. Сұхбатымыздың басында айтылғандай тағы да көптеген мәселе қамтылады.
ЕҢ СОҢҒЫ ОҚЫҒАН КІТАБЫҢЫЗ?
– Әдеби еңбектерден ұлы ғұлама Халифа Алтайдың Шығыс Түркістан Шыңжаң өлкесінде басталып, Түркияға, Анадолыға дейін ұласқан көш тауқыметі баяндалған «Алтайдан ауған ел» атты кітабын оқып қатты толқыдым. Қиын қыстау кезеңді, сол замандағы тұрмыс-тіршілікті көз алдыңа әкелетін жақсы жазылған шығарма екен. Сондай-ақ Басқару академиясының мемлекеттік басқару мамандығын оқуыма байланысты біршама кітаптар қарауға тура келді.
ЖҰМЫСТАН ТЫС УАҚЫТТА СІЗДІ ҚАЙДАН ТАБУҒА БОЛАДЫ?
– Жұбайым, 3 балам бар. Бос уақытымды негізінен отбасыммен бірге болғанды ұнатамын. Демалыс күндері мені клубтан табуға болады.
ӨМІРДЕН АЛҒАН САБАҒЫҢЫЗ? КІММЕН ҚАНДАЙ КЕҢЕС АЛДЫҢЫЗ?
– Ең бастысы – ата-анамның ақылы болды. Бірінші курсты бітіріп келген соң «оқуды жалғастырмай ақ қойсам ба?» деген ой туындағанда, анам: «алған мақсатыңнан қайтпа барғаның жөн»,- деп дем берген еді. Сол демеу болды да, төзімділік танытып екінші курстан бастап, спорттан нәтиже шығара бастадым. Ұстаздарымнан Моңғолия және Қазақстан елдерінің еңбек сіңірген споршысы, мемлекеттік қаршыға О.Бақыт ағамның кеңесіне көп құлақ түремін. Бір қызығы, 10-сынып оқушысы кезінде ең алғаш мемлекеттік дәрежедегі палуан ретінде Бақыт Одынайұлымен күреске шығып, денелі адамды қайтіп ұстап, қалай күресемін деп ойлағаным есімде.
ЖАСТАРҒА ҚАНДАЙ КЕҢЕС БЕРЕСІЗ?
– Ең бастысы – адам болу керек. Өткен күндерді де ұмытпау шарт. Осы сәтті пайдаланып, оқырман назарына демеуші болыңыздар дегенді сала кеткен оғаш болмас. Мүмкіндігі болмаса басқаны сендірмей, турасын айту керек. Ер азамат сөзінде тұратын болуы қажет. Жас споршылар қатаң тәртіпке бағынатын, төзімді, бірбеткей, еңбекқор болса деймін. «Тәртіп болмай, нәтиже болмайды» дегенді қайталап айтсам артық болмас.
КІМНЕН, НЕДЕН КҮШ-ҚУАТ АЛАСЫЗ?
-Ең алдымен, Аллаға шүкір етемін. Атқарып жатқан ісімнен, ардагер спортшылардан шәкірттеріміздің шығарған табыс жетістіктерінен, ұлтыма деген сүйіспеншілігімнен күш-қуат аламын. Еңбек еткен адамды ынталандырып, алғыс айтып, қолпаштаған сайын жұмысқа деген ынтасы артады ғой. Шаршаған кезде клубқа барып, тер шығарған бір ғанибет. Шаршауымды тез ұмыттырып, күш қуат жинауға көмектеседі.
БІЗГЕ НЕ ЖЕТІСПЕЙДІ?
– «Бірлік бар жерде тірлік бар» деген. Ат төбеліндей аз қазақ рушылдыққа, жерлестікке, партияшылдыққа салынып, жік-жік болып бөлінбесе, солақай саясатқа ермесе екен деймін. Мысалы, ұзаққа бармай көрші аймақтарды айтсақ, увслықтар мен қобдалықтар астанамызда бас қосып, «Буянт –Ухаа» спорт кешенін жалға алып, түрлі спорттық шаралар өткізеді және оған «ақ», «қызыл» партия деп бөлініп жарылмай, «министрмін» , «парламент мүшесімін» демей, барлығы отбасыларымен келіп қатысады. Осылардан үлгі алғанымыз жөн сияқты. Көпке топырақ шашудан аулақпын, дегенмен кейбір жандар керісінше, бірі ұйымдастырған шараға екіншісі «барма» деп үгіттеп жүргенін естіп іштей қынжыласыз. Жақсылықта жарысу керек болса да, жақсылықты да бір-бірінен қызғанады-ау деймін. Сөз соңында айтарым, астанамыз Улаанбаатар қаласындағы өмір сүріп отырған, еңбек етіп жүрген жерлес азаматтар ортасында «Өлгей алыптары» клубы атынан жылында бір рет ортамызда береке бірлік болсын, бір-бірімен кездесіп танысып біліссін деген ниетпен әр түрлі спорттық шара ұйымдастырып тұрамыз. Осындай шараға ат салысып белсене қатысып тұрса дегім келеді.
КЕЛЕСІ ҚОНАҚҚА КІМДІ ШАҚЫРАСЫЗ?
– «Бірінші байлық денсаулық» демей ме. Сондықтан ақ халатты абзал жан, халыққа көп қол ұшын беріп жүрген теміржол ауруханасы дәрігері, хирург Қ.Аршабек дәрігерді ұсынамын.
30 маусым, KAZNEWS. Баян-Өлгий аймағының тумасы Райса Ерланбекқызы Халықаралық Қырғыз-Түрк “Манас” Университетін сәтті тәмамдап, алғаш рет “Manas award’s” жеңімпазы атанған. Бұл туралы Казньюс.мн тілшісіне айтып берді.
Райса Ерланбекқызы 1998 жылы Баян-Өлгий аймағы Булган сумынында дүниеге келген. Баян-Өлгийде жалпы білім беретін 2-ші мектепте және де Булган сумыны Ж.Какей атындағы мектебінде білім алып, оқу үздігі болып мектепті тәмәмдаған.
Мектеп қабырғасын аяқтаған соң сонау алыстағы Қырғыз еліне білім алуға сапар шегіп халықаралық Қырғыз-Түрік “Манас” Университетіне оқуға түсіп 2022-жылы “Халықаралық Синхрондық аудармашы” мамандығы бойынша білім алды.
Білім алу барысында білімге деген құштарлығы мен қатар қоғам белсендісі болып университет ішінде жүрілген “Халықаралық студенттік парламентінің” басшысы болып 5 жыл жұмыс атқарады.
Райса Ерланбекқызы университет үздігі деп танылып “Manas award’s” жеңімпазы атанады.
Университетте әр оқу жылы сайын ұйымдастырылатын “Manas award’s”атты университет үздіктерін анықтау сәтінде Райса Ерланбекқызы университет үздігі деп танылып “Manas award’s” жеңімпазы атанады.
Сондай-ақ, Райса 2022 жылы ТМД елдерінің (Ресей, Армения, Әзірбайжан, Беларусия, Қазақстан, Қырғызстан, Молдава, Тәжікстан, Өзбекстан, Түрікменстан, Грузия, Украйн) ең үздік 100 студентінің бірі болып абыроймен жоғарғы оқуын аяқтағанын айта кеткен жөн болар.
Қазіргі таңда Түркияның ірі “Touristalia” туркомпаниясының серіктесі атанып, Монғолиядағы бөлімшесінің меңгерушісі болумен қатар, 24 жасында өзінің жолдасы Ерғабыл Берікболмен бірге “Relax trip” компаниясының негізін қалаған.
“Relax trip” компаниясы Түркия, Дубай, Қырғызстан, Қазақстан, Өзбекстан, Монғолия елдері арасында саяхатшыларға туристік қызмет көрсетуде.
Сонымен қатар, оқушыларға Монғолия, Қазақстан мемлекеттерінен Швецария, Түркия университеттеріне және Қырғыз мемлекетіндегі халықаралық Қырғыз-Түрк “Манас” Университетіне грант арқылы тегін оқуға мүмкіндік алуына себепші болуда.
Қыз өссе елдің көркі, гүл өссе жердің көркі.
Райса қарындасымыздың елге деген жанашырлығы мен жастардың жанашыры болып жүргендігіне алғыс айтып, сәттілік тілейміз!
27 маусым, KAZNEWS. Шетелде білім алған, дарынды қазақ жастарының технологиялық компания құрып, көшбасшы атанып жүргені жайлы аз айтылып жүрген жоқ. Бүгін біз Казньюс ақпарат агенттігінің “Жаңа есім” жобасында Моңғолияда ақпараттық технология саласында топ жарып 2022 жылы «Цифрлық өнім конференциясы 2022» оқиғасынан «Үздік цифрлық өнім – мобильді қосымша» ретінде марапалған eClinic платформасының авторы “И Клиник” компаниясының негізін қалаушысы Ерлан Асқарұлы туралы қызықты ақпараттарды ұсынатын боламыз.
Ерлан Асқарұлы 2003 жылы Баян-Өлгий аймағындағы Бастама мектебін, 2007 жылы Ғылым, технология университетін програмист және электроник инженері қос мамандығы бойынша тәмамдап, 2014 жылы Жапонияда магистр дәрежесін қорғаған.
Мекенжайы: Моңғолия, Улаанбаатар қаласы
Қызметі: «И Клиник» компаниясының негізін қалаушы, Технология директоры CTO
Әлеуметтік парақшалары: @Erka Askhar
Програмист болуды бала күннен армандадыңыз ба?
Әке жолын қудым. Менің әкем Баян-Өлгий аймағында маңдай алды, бетке ұстар мықты, саңлақ инженерлердің бірі болды. Баян-Өлгий аймағының орталығы Өлгий қаласының сәнін келтіріп тұрған 360 метрлік радио антенасы тікелей әкемнің еңбектерінің бірі. Әкем көзі ашық, болашақты болжай алатын адам болғандықтан заманауи саланың яғни ақпараттық технология, цифрлық саланың инженері болуға бел будым. 2003 жылы Бастама мектебінен 10 – сыныпты тәмамдап конкурске түсіп математика пәнінен Баян-Өлгий аймағы бойынша 1-ші орынды иелендім. Әкем менің мықты инженер бола алатындай барлық мүмкіндікті жасап Програмист және Электроник инженер деген қос мамандық иесі болып Монғолияның Ғылым, технология университетін 2007 жылы тәмамдадым.
Университет бітірген соң шетелге шығу мүмкіндігі қалай болды?
2007 жылы университет бітірген соң Монголбанк (Ұлттық банк)-ның Ақпараттық қауіпсіздік департментінде алғаш мамандығым бойынша еңбек жолымды бастадым. Сонда жұмыстап жүрген кезде Индия [2009], Ұлы Британия [2010], АҚШ [2012] елдеріне барып мамандығым бойынша 1-3 aйлық курстарға қатысып білімімді жетілдіріп жүрдім. Дәл сол кезде міндетті түрде шетелде оқимын деп шешім шығарған болатынмын.
2011 жылдан бастап көптеген шәкірт ақылы бағдарлама, гранттарға материал тапсырып жүрдім. Алланың қалауымен 2012 жылы JICA -ның шәкірт ақысын ұтып алып, 2012-2014 жылдары аралығында Жапонияда магистратурада оқып білім алдым. Бұл кездері шетелдегі мүмкіндіктер мен Моңғолиядағы мүмкіндіктерді салыстырып, жеке кәсіппен айналысуға болатынын байқадым.
Кәсіпке алғашқы қадам қалай басталды? Eclinic платформасын құру идеясы қалай келді?
Eclinic платформасын құру идеясы жапонияда жүрген кезімде туындаған болатынмын. Содан бері жоспарлы түрде іске асырып келемін. Бірақ ешкімге жариялы түрде айтқан емеспін. Әр нәрсенің уақыты бар сияқты.
Міне платформамыз өз тұтынушылары бар үлкен платформаға, компаниямыз ойлаған межеден асып, қуатты компанияға айналды. 2022 жылдың сәуір айында “Eclinic” қосымшаның тұсаукесері өтті. Оған дейін “Eclinic health platform”-ны фундаментiне көп уақыт жұмсадық.
2022 жылы ұйымдастырылған «Цифрлық өнім конференциясы 2022» оқиғасынан «Үздік цифрлық өнім – мобильді қосымша» марапатын жеңіп алдық. Бұл марапат – тұтынушылардың уақытын үнемдегені, жұмысын жеңілдеткені, ақылды шешімдер ұсынғаны, денсаулық сақтау қызметтеріне қолжетімділікті арттырғаны және мүлдем жаңа келбет қосқаны үшін берілген.
Жуықта ғана ақпараттық қауіпсіздікі басқару жүйесі бойынша халықаралық ISO 27001 стандартын еңгіздік.
Eclinic платформасының тұтынушылары кімдер?
Аты айтып тұрғандай бұл платформа медицина саласына арналған. Жалпы Моңғолия бойынша 400+ астам аурухана біздің платформаны қолданады. Улаанбаатардағы барлық клиника, лаборатория біздің тұтынушымыз. Әрине тұтынушыларымыздың арасында Баян-Өлгийдегі ауруханаларда бар.
Жуықта ғана ақпараттық қауіпсіздікі басқару жүйесі бойынша халықаралық ISO 27001 стандартын еңгіздік.
Компаниямызға ISO 27001 халықаралық стандартына сәйкестігікті анықтау, сертификаттау жұмыстарын Аустралиялық компания жүзеге асырды.
Eclinic платформасын азаматтар да қолдана алады. Қандай бір ауруханаға диагоз тапсырған болсаңыз тікелей біздің платформадан жауабын алуға болады.
Eclinic компаниясында қанша қызметкер жұмыс жасайды?
Біздің компанияда 40+ астам қызметкер жұмыс жасайды. Компаниямыздың ерекшелігі IT және медицина саласындағы қызметкерлер жұмыстайды. Компанияның “Call Center” орталығында 10 шақты операторлар таңертеңнен кешке дейн тұтынушылардың сұрағына жауап беріп, техникалық қолдау көрсетеді.
Жасанды интелект бағытында жаңалық ашу үшін рентген суреттін оқып диагноз шығара алатын робот жасап жатырмыз.
“Eclinic” медицина саласынан өзге қандай бағытта бақ сынап жатыр?
Клоуд компютинг (cloud computing), жасанды интелект (Artificial intelligence), блокчейн (Blockchain) қатарлы жаңа технология саласында да бақ сынап, жобалар жасаудамыз.
Моңғолияда науқас жайындағы медициналық ақпарат құпия сақталады. Сондықтан біз платформамызды Америкадағы серверге орната алмаймыз. Сондықтан елімізде біраз инвестиция жасап өзіміздің «private cloud» инфрастрактурамызды тұрғыздық.
Жасанды интелект бағытында жаңалық ашу үшін рентген суреттін оқып диагноз шығара алатын робот жасап жатырмыз.
Елімізде Fintech, Edutech бағыттары қарқынды даму үсінде. Біз MedTech саласын мықтап дамытатын боламыз!
Блокчейн технологиясын қандай мақсатта пайдаланасыздар?
Кейбір азаматтар базадағы даталарымызда пайдаланып койн шығармақ деп ойлап қалуы мүмкін. Блокчейн өте үлкен сала. Біз блокчейнге тек дата сақтаймыз. Блокчейнге сақталған датаны ешкім, ешқашан өзгерте алмайды. Біздің өзге технологиялық компаниялардан артықшылығымыз да осы болар.
Бұған дейін компанияның қандай жетістіктерге жеттіңіздер?
Голомт банкден, ICT групптан және аппликейш жөніндегі қауымдастықтан әр түрлі марапаттар алыппыз.
«Цифрлық өнім конференциясы 2022» оқиғасынан Eclinic платформасы «Үздік цифрлық өнім – мобильді қосымша» ретінде марапалғаны бізді жігерлендірді.
Жұмысты қалай жоспарлайсыз?
Office 365 платформасының «Planner» деген қосымшасын көп керектенемін. Сонда жұмыстарымды жоспарлап, қандай проект қалай істелініп жатқанын бақылап отырамын.
Ең көп қолданатын жұмыс құралыңыз, қолданбалы бағдарламаларыңыз қандай?
Көбінде жұмысыма «MS Teams», «Planner» керектенем. Үйден қашықтықтан жұмыстаған сәтте «Google Meet», «Zoom» ыңғайлы. Сосын «source code» менеджментін жасау үшін GitLab керектенемін.
Уақыт үнемдеудің ұтымды тәсілі не?
Уақытты тек бір нәрсені жүзеге асыруға тырысыңыз, себебі адамның сана-сезімі бір нәрсеге ғана шоғырландырылған жағдайда оның миы өнімдірек жұмыс жасайды деп ойлаймын. Уакытты үнемдеудің тағы бір жолы жоспарлаған жұмысты дәл уақытында істеу керек. Кейінге қалтыра берсең табысқа жетпейсің. Жұмыс сағатында жұмысты тиянақты істеп, үйге барып семияңа көңіл бөлу керек.
Кітап көп оқисыз ба? Дәл қазір қандай кітап немесе мақала оқудасыз?
Иа ағылшын, орыс, қазақ, монгол тілдерінде көп кітаптар оқимын. Дал қәзір жұмысыма қатысты әpі қызықты болған соң Peter Thiel-дің “Zero to One” [2014] оқып жатырмын.
Өмірден алған ең жақсы ғибратыңыз?
Менің бала кезімде қазіргідей интернет дамымаған заман ғой. Интернет атауы жаңадан келіп қосылып жатқан кез. Сол кезде әкем өз бетімен ағылшынша, сосын компьютер мамандығы туралы ақпараттарды интернеттен қарап, көп ізденіс жасап оқитын. Менде әкеммен қатарласып отырып кітап оқып ағылшынша оқып үйреніп отыратынмын. Маған әкем өмірде еш нәрсе дайын емес, адам өз еңбегімен жету керек дегенді өз іс әрекетімен, ғибратты үлгілерімен көрсетіп, өмірге деген көз қарасымды дұрыс қалыптастырды.
Жастарға қандай ақыл кеңес бересіз?
Шетелден оқу керек. Білім алу керек. Бірақ шетелде қалып жұмыстамай, өз еліне келіп, туған жердің дамуына үлесіңді қосып, еңбек ету керек деп ойлаймын. Мүмкіндік қай жерде де бар.
КАЗНЬЮС АҚПАРАТ АГЕНТТІГІ
Жаңа есім
Бегарыс Алданышұлы – Жас кәсіпкер құрылыс саласындағы озық технологияларды алып келуді қалайды
14 маусым, KAZNEWS. Баян-Өлгий аймағында құрылыс инженеринг саласының жаңа буыны қалыптасып келеді. Олардың бірі және бірегейі Happy Town деп аталатын тұрғын үй құрылысын салып ел арасында танымал болған жас кәсіпкер Бегарыс Алданышұлы екені белгілі.
Бегарыс Алданышұлы туған жерге ту тігіп, Өлгий қаласының өркендеуіне қалай үлес қосуға болатыны жайлы айтып берді.
Бегарыс инженер болуды бала кезінен армандаған. Улаанбаатар қаласындағы Ғылым технология мемлекеттік университетін құрылыс инженері мамандығы бойынша тәмамдаған. Алматы қаласында мамандығын жетілдіріп Құрылыс материалдарының инженері магистратурасын қорғаған. Алматы қаласында өмір сүрген уақытында бизнесті жүйелі түрде алып жүруге тәжірибе жинақтап, білімін жетілдіреді.
Оның құрылыс саласына қызығуға себепкер болуы Суруга компаниясымен тікелей байланысты. Аталмыш компаниядан жапониялық кайзен әдісін үйреніп өз компаниясына еңгізген.
Мекенжайы: Моңғолия, Баян-Өлгий аймағы
Қызметі: «Мөстийн ундарга» компаниясының директоры
Әлеуметтік парақшаcы: Begaris Aldanish (FB)
Кәсіптегі алғашқы қадамыңыз қалай басталды?
Туған жерге ту тігу, аймақтың дамуына үлес қосу, халыққа қолжетімді тұрғын үймен қамтамасыз ету мақсатында кәсіп ашып жұмыстап келеміз.
Көптеген бизнестермен айналысып келдім. Құрылыс саласына келуіме себепкер болған фактор ол жапонияның Суруга компаниясында жұмыстап жүргенде келген еді. Олардың көзқарасы, жұмысты атқару менежменті қатты ұнады. Кайзен әдісін компаниямызға еңгізіп жұмыстаудамыз.
Кайзен әдісі 5 негізгі элементтен тұрады: топтық жұмыс, жеке тәртіп, моральды жақсарту, сапа шеңберлері, жақсарту бойынша ұсыныстар.
Кәсіптегі серіктесіңіз кім?
Кәсіптегі серіктесім бала күнгі досым Заңғарұлы Жансері. Мамандығы экономист. Бұрыннан бірлесіп кәсіп бастайық деп жоспарлап жүретінбіз. 2021 жылдан бері бизнесте жолымыз бірікті деп айтуға болады.
Жұмыста серіктеспіз, жұмыстан тыс доспыз.
Қазір қандай жобамен айналысып жатырсыздар?
Мөстийн ундарга компаниясы өткен жылы бизнес класс бағытындағы Happy Town – 1 тұрғын үй жобасын 9 ай мерзімінде толық пайдаға бердік. Биыл яғни 2023 жылғы 20 наурыздан бастап жастарға арналған Happy Town – 2 тұрғын үй жобасын бастаған болатынбыз. 5 маусымда бетон жұмыстары толық аяқталды.
Шілде айының аяғында клиенттерімізге қолжетімді шағын тұрғын үй кешендері туралы жақсы жаңалықпен бөлісетін боламыз. Бұл біздің Happy Town – 3 жобасы екенін айта кеткенім жөн болар.
Сапалы әрі жылдам уақытта адамдарды тұрғын үймен қамтамасыз ету басты мақсатымыз болып табылады.
Happy Town идеясының қалай келгені туралы айтып берсеңіз…
Әкемнің жолдасы Мүшелбай деген азамат Өлгий қаласына тұрғын үй құрылыстарын салған алғашқы адамдардың бірі. Маған құрылыс инженері болуыма бірден бір себепкер болған кісі – осы ағамыз еді. Өкініштісі 2011 жылы өмірден өтті. Ер азамат тұрғысынан ол кісі әкемнің жолдасы болса да, әкеммен бірдей. Құрылыспен айналысу сол кісінің маған артып кеткен аманаты шығар деп қарадым.
Екіншіден осы жобаларға бақ сынайық, құрылыс жұмыстарына тәуекел етіп бастайық деген Жансері досым болатын.
Happy Town – Бақыт мекені.
Атына заты сай орта қалыптастыру идеясы, басты ұстанымыз болды.
Жастар үшін Баян-Өлгийдегі басты мәселенің бірі – ол жұмыссыздық. Осының салдарынан жастар елімізден жырақ кетіп, Қазақстанда, Кореяда, АҚШ-та, Австралияда, Жапонияда нәпақасын тауып жүр. Осы мәселеге көзқарасыңыз қандай?
Қазір еліміздің экономикасы, аймақ экономикасы статистикалық көрсеткіштер бойынша жоғары көрсетеді. Бірақ ол тек қағаз бетінде ғана. Шынайы өмірде бөлек. Халық саны 100 мыңнан асқан аймақта жұмыссыздық деңгейі өте жоғары. Жұмыс орындарының тапшылығы себепкер. Бірақ та, қандай бір жұмыс жасаймын деген ниеті бар, ынтасы бар адамдарға мүмкіндік бар деп өз басым ойлаймын.
Ал, шетелге шығып жатқан азаматтарды теріске шығармаймын. Бірақ та, белгілі бір мақсаттармен барса. Сол жақтан қандай ноу-хау алып, туған жерге не істей аламын дегенді ойласа жақсы.
Қол сілтеп кетіп қалсақ, қара орман халыққа кім жұмыс орнын ашып, кім қаланы дамытады. Елге белгілі уақыттан кейін оралып, бизнесін ашып, өндірістерін салса нұр үстіне нұр болар еді.
Технологияның жетістіктерін алып келсе. Мысалы құрылыс саласында 10 сағаттық жұмысқа 10 адам жұмылдырылатын болса, оны қалай технологияны пайдалана отырып аз уақытта қалай нәтижелі аяқтауға болатынын еңгізу керек.
Баян-Өлгийді дамытушы күш не деп ойлайсыз?
Біріншіден, Ауыл шаруашылық саласы деп ойлаймын. Ет, сүт бағытында асыл тұқымды мал өсіруге болады.
Екіншіден, географикалық орналасуымыз. Ложистика арқылы туризм саласы дамиды. Қазір біздің ішкі туризмде оған керекті мәдениеті дұрыс қалыптаспаған. Қазақи паст-пут бар ма біз де? Жылдам дайындалатын тағам түрлерін таныстыру керек. Қазы қартадан басқа қандай тағам бар, заманауи бағытқа бейімделуіміз керек деп ойлаймын.
Даян бекеті ашылатын болса, жолы салынатын болса тараптар туризмге назар аударатыны белгілі. Цагааннуур еркін зонасына көрші мемлекеттің азаматтарын арнап казино ашып қоюға неге болмасқа.
Тұрғын үйге деген сұраныс қаншалықты?
Тұрғын үйде тұратын азаматтардың саны аймақ халқының 10 пайызына жетпей тұр. Өз деңгейіміз ше зерттеп көрсек, Өлгийде 1500-1600 отбасы пәтер үйде тұрса, социализм заманынан бері қарай 51 пәтер үй бой көтеріпті. Ал, қала орталығында 1400 хаус яғни 2 қабат үй бар екен. Бұл басқа аймақтармен салыстырғанда 10 есе көп деген сөз. Тұрғын үйге деген сұраныс көп. Адам өмір сүріп жатқан жерде сұраныс бар. Қалауына сай пәтер үйлер қаншалықты. Тұрғын үй құрылысын салған соң оның ауласы, тазалығы, балалар ойнайтын ойыншығы, автотұрағы болуы керек. Бұл талаптардан қаншасы мүдірмей өте алады? – деген сұрақтар туындайды.
Бізде де қателіктер болды. Келесі, келесі жобаларымызда жасыл ортаны қалыптастырып, қателіктерді ескеріп жұмыстап жатырмыз.
Орташа жұмыс күніңіз қалай?
Таңғы 8 де жұмысым басталады. Компанияның басқарма инженерлерімен жұмысты таңертең ақылдаспаймыз. Кешкі жұмыс аяқталған соң 10 минут ғана сөйлесеміз. Бір-бірімізге байланысты шұғыл шаруалар болса арнайы тақталарға жазып кетеміз. Мысалға Бекарысқа байланысты шаруаларды маған телефон соғып, мазалап, іздеудің қажеті жоқ. Тақталарға жазып қалдырса болды.
Ең көп қолданатын қолданбаңыз, бағдарламаңыз қандай?
MS Project бағдарламасымен жақсы жұмыстап жатырмыз. Өткенде барлық инженерлер сабағына қатысты.
Уақыт үнемдеудің ұтымды тәсілі не?
Құрылыс саласы көп ақша салынады да нәтижесін көп уақыттан кейін көретін болғандықтан уақытпен жарысып жұмыс істейміз. Кейбір азаматтар пайда көп көру үшін арзан материалдарды қолданып жатады. Біз сапалы, қымбат материалдарға жүгінеміз. Сондықтан біз ақшаны уақыт деп көреміз. 10 күн істейтін жұмысты 8 күнде істейтін болсақ, 8 күнде істейтін жұмысты 5 күнде істеп шыдасақ уақытты үнемдеу арқылы табысымыз артып жатыр деп түсінеміз. Техникаларымыз жақсы болу керек. 40 жұмысшы алып 2 күн жұмыстатқан қандай? Текника жұмыстатып, 20 жұмысшымен 1 күн жұмыстаған қандай?!
Атқарылатын істер тізімін қайда белгілеп, қалай жүргізесіз?
Тақтаға жазып қалдырамыз. Екі оффис жұмыстайды. Басшылық кеңсе, және инженерлердің кеңсесі. Инженердің кеңсесінде қандай материалдар қажет, қандай қызметтер қажет дегенді бір күн бұрын жазып қояды. Бізде диктатура жоқ, жауапкершілік жоғары.
Сіз нені істеуге шеберсіз?
Бізде көптеген компаниялар адамның энергиясын құртатын жұмыстарды механикалық әдіспен атқарып келеді. Мен осы адам күшімен атқарылатын жұмысты қалай жеңілдетуге болатыны тұралы көп ойланамын. Біраз тәжірибелер қалыптастырдым.
Сізге идея қалай келеді?
Жалғыз өзім отырғанда идея келеді. Көбінде Өлгий қаласының сыртына шығып, жаңа салынған жолмен бір айналып, Өлгий үшін не істеуге болады дегендерді ойлағанда жаңа идеялар келіп жатады. Компания құрамындағы бригадалардың жұмысын қалай жеңілдетемін деген сияқты.
Happy Town 2 – жобасының клиенттері кімдер?
Дәрігерлер, ұстаздар, кәсіпкерлер. 30 үйдің 90 пайызына тапсырыс қабылданды.
Бізде көршілер қауымдастығы деген бар. Көршілермен қарым-қатынастың жақсы болуына үндеп, сол бағытта да жұмыстар атқарып келеміз.
Жиі қойылатын сұрақтар?
Әрине көптеген сұрақтар қояды. Бетпе-бет сөйлесіп, істеліп жатқан жұмыстарды көрсетеміз. Ең бастысы пәтер үй жылы болуы керек. Қазір жылу кетсе де ең жылы пәтер үй біздікі.
Кімнен, неден күш қуат аласыз?
Табиғаттан жақсы күш қуат аламын. Көк аспан, асқар таулар рух береді.
Өмірден алған ең жақсы ғибратыңыз?
Әкем 12 жасымда өмірден қайтты. Әкем мені кәсіпке ерте тәрбиеледі. Түн болсын, күн болсын кәсіпке баулитын. Бұл кейін түсінгенімдей әкемнің берген тәрбиесі, маған осы күндері азық болуда.
Болашақта қандай істер атқаруды жоспарлап отырсыздар?
12 сұмынға пәтер үй салу. 50 эко хаус салуды жоспарлап отырмыз. Құрылыс саласындағы көшбасшы компанияға айналу.
Ең басты ұстанымыз тендерге араласпаймыз.
Жастарға қандай кеңес бересіз?
Мамандық таңдауда қателеспеу керек. Адам өз өзін тану керек. Мен не істей алам дегенге қарай мамандық таңдаса болашақ жарқын болады деп ойлаймын.
Өлгийдің болашағы жастардың қолында.
Сұхбатыңызға рахмет!
Казньюс ақпараттық агенттігі
09 қараша, KAZNEWS. Баян-Өлгийлік дизайнердің ұлттық нақыштағы және заманауи үлгідегі киімдеріне сұраныс жоғары. Сити университетінің түлегі бала кезінен сурет салудағы қызығушылығы өскенде дизайнер болуға жол ашқан. Жас дизайнер 2023 жылы қандай киімдер мен қандай өңдер трендте болатынын айтып берді.
Жанерке Мерзетханқызы, туған жері – Баян-Өлгий аймағы. Жалпы білім беретін 5 мектептің түлегі. Сити университетін дизайнер мамандығы бойынша тәмамдаған.
Қазіргі таңда Janel Couture компаниясында дизайнер болып қызмет атқарады. «Janyerke.M atelier» сән үйінің негізін қалаушысы.
Бұл менің таңдауым
Дизайнер болу менің бала күнгі арманым. Ұлттық нақыштағы киімдерге, әшекей-бұйымдарға бала күннен қызығатынмын. Бала кезден сурет салуды қатты жақсы көрдім. Қиялымдағы көйлектерді қағаз бетіне түсіріп жүрдім. Әрине кейін оларды неге қолдан жасамасқа!? Әр түрлі фестивалдерге қатысып тәжірибе жинақтап, ұлттық киімдерді заманауи тұрғыда жаңғыртуды қолға алдым.
Кәсібіңізді қалай бастадыңыз?
Жоғарғы оқу орынын тәмандап «Хайрын хурим» атта компанияда еңбек жолым басталды. Кейін Алматыда, Дархан қаласында компанияларда жұмыстап жүрдім. Ең көп тәжірибе жинақтаған жұмыс орыным Дархан былғары заводы болды.
Клиенттеріңіз кімдер?
Қазір клиенттеріміз күн санап көбейіп келеді. Шүкір. Көбісі жанұялы жастар мен қыз келіншектер.
Өзге сән үйлерінен «Janyerke.M atelier» -дің ерекшелігі неде?
Біздің ерекшелігіміз киім үлгілерінде. 1 немесе 2 данадан ғана қайталанбайтын үлгілер. Және де клиенттерімізге жоғарғы сапа ұсынамыз.
Киім үлгісінің өзгешелігін тағы айтар болсақ, осы өлкедегі өзге де тігіншілердің үлгісін қайталап тікпейтінімізде.
«Janyerke.M atelier» тек ғана ұлттық киімдер емес заманға сай киімдерге де тапсырыс қабылдайды.
Қазір қандай киім түрлері трендте?
«Janyerke.M atelier» тек ғана ұлттық киімдер емес заманға сай киімдерге де тапсырыс қабылдайды. Барлық киім үлгілерін жасаймыз.
2023 жылы үлкен өлшемдегі сырт киімдер (Oversize) ерлер мен қыздарға бірдей Т О V силуэттеріндегі киімдер тренд болады деп күтілуде. Ал өң түсіне келер болсақ жасыл түстер және сұры, ашық purple, beige(сарғыш, тоқ сары, сарғылт, қызғылт сары) өңдері тренде болады.
Мысалға, Қызғылт сары түс туралы айта кетсем. Мамандардың айтуынша бұл түс күйзеліске төтеп берер бірден бір түс. Көңіл-күйді көтеріп, зейін қоюды арттырады. Бұл маңызды бас қосулар мен әңгімелесу кезінде пайдалы. Тез шешім қабылдауға септігін тигізеді.
Кері әсері: Тез шешім қабылдаймын деп, қате шешім қабылдап қою ықтималдылығы жоғарылайды. Тым көп эмоциядан адамды шаршатуы мүмкін.
Ал, күлгін түс жайында: Егер сіз біреумен келісім шарт жасаспақ оймен кездесуге бармақ болсаңыз, күлгін түсті таңдаңыз. Бұл түс адамға жақсы әсер етеді. Сонымен қатар, өміріңіздегі қиын-қыстау кезеңдерде, басыңыз жиі ауырғанда, ұйқысыздық орын алғанда сабырлы болуға көмектеседі.
Ал шығармашылық адамдарға қиял әлеміне шомып, фантазиялар мен бейнелердің дүниеге келуіне ықпал етеді. Бірақ әр нәрсенің жақсы мен жаманы бар сияқты, күлгін қара түсті шамадан тыс көп пайдалану күйзеліске ұшыратып, жалғыздық сезімін еселендіре түспек. Әсіресе, интерьерде күлгін түсті көп пайдаланудың қажеті жоқ. Оның орнына сарғыш күлгінге таңдау жасаңыз.
Баян-Өлгийдің жастарының талғамы қаншалықты жоғары деп ойлайсыз?
Жастарымыздың күнделікті киім таңдаудағы талғамы заманға сай деп ойлаймын. Қарап жүремін. ))) Бірақ ашық түсті киімдерді көбірек таңдаса деп ойлаймын.
Кез келген адамның қандай түс таңдағанына байланысты ол жайлы көптеген мәліметтер айтуға болады. Киім таңдау көңіл-күйге де байланысты болады.
Киімге тапсырыс басқа қалалардан түсеме?
Иә әрине. Соңғы жылдары Қазақ елінен Астана, Алматы қалаларынан, өзіміздің Дархан, Улаанбаатар қаласының Налайхан ауданынан да көптеген тапсырыстар келіп жатады.
Киім үлгісінің идеясы қалай келеді?
Тапсырыс берушінің қалауы және дене бітімі, өң келбетіне қарай, тағы да қандай ортаға киілетініне байланысты үлгілерін шығарамыз. Мен сән үйімізге тапсырыс берушілер өте ерекше жандар деп ойлаймын. Және олармен мақтанамын. Өйткені әлі күнге дейін қысқа модадағы көйлектер тігіп көрмедік.
Сапасымен үлгілеріне көңілім толады. Себебі мен киім дизайнер (clothing designer) мамандығын екіге бөліп қараймын.
Біріншісі, өз ойындағы үлгерді шығаратын дизайнер, екіншісі клиенттердің ойындағы үлгілерді шығаратын дизайнер.
Орташа тәуліктік жұмыс күніңіз қалай өтеді?
Аптасына 6 күн жұмыстаймыз. Сағат 9:00-18:00 аралығында тұтынушыларға есігіміз ашық. Ал, әлеуметтік желідегі парақшамыз қосулы тұр.
Киім тігуге күнделікті қанша сағат арнайсыз?
Киім үлгісіне байланысты. Егер жұмысы көп болса кей кездері 12 сағаттың өзі аздық етеді.
Өмірден алған ең жақсы ғибратыңыз…
Ұлы жазушы Абай атамыздың сөзі қатты әсер етеді. Абай атамыз айтады: Үш-ақ нәрсе-адамның қасиеті: Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек. Бұл менің өмірлік ұстанымым. Әрине, еңбек ғана жеңбек!
Жастарға қандай кеңес бересіз?
Жастарға алға қойған мақсаты анық болып, мақсат арманына қарай талмай талпынса деп ойлаймын. Өздерін тек жақсы жақтарымен дамытып, жаңа нәрселерді үйреніп, тек ғана даму үстінде үлкен компанияларға, қалаларға барып жұмыс жасап, шыңдалу керек деп ойлаймын.
Казньюс ақпарат агенттігі
