Тышқан жылы қандай болады: Қазақ халқы тышқан жылын береке, ырыс, татулық пен тыныштықтың жылы деп санаған. Халықтың бұл сенімі көп жағдайда дәл келген. Тышқан жылының мыңдаған жылдық тарихына назар аударсақ, оның көп жылы аштықсыз, жаугершіліксіз, қиындықсыз, молшылықта өткен.
Сонымен, тышқан жылы аймағымыз үшін қандай жыл? Тарихи шегініс жасап, осы жылдардағы оқиғаларға қысқаша шолу жасап көрелік.
1912 жылы
Ресей Патшалығы Боғда ханды Моңғол мемлекетінің тәуелсіздік жариялауына байланысты мәлімдеме жасады.
Моңғолдар Манж Цинь үкіметінің Қобда, Улиастай қалаларындағы өкілдігін қуып шықты.
Моңғолияның алғашқы Премьер-министріне Сайн ноён хан Намнансүрэн тағайындалды.
1912 жылы ақпанның 9 күні «Их Хүрээ» атауын «Нийслэл Хүрээ» деп өзгертті.
1912 жылы шілденің 14 күні Шеруші руының Қылаң бастаған 11 билеушісі 400 отбасы атынан Боғда ханға ұсыныс хат жолдап, Моңғолия құрамына кіруге дайын екенін білдірді.
1912 жылы қарашаның 23 күні Боғда ханның жарлығы шығып Қобда өңіріндегі қазақтар Моңғолия құрамына қабылданды.
1924 жылы
1924 жылы өткен Халық өкілдері құрылтайына қазақ халқынан Т.Дәуітбай, О.Қанапия, Ақмәди, урианхай халқынан Ш.Тэвэгт қатарлы өкілдер қатысты.
1924 жылы қарашаның 26 күні Моңғол Халық Республикасы орнады. Бұл күнді бүгінге дейін «Республика күні» немесе «Ел мерекесі» деп тойлап келеді.
Моңғол Халық Республикасының алғашқы негізгі заңы бекітілді. «Нийслэл Хүрээ» атауы Тұрар Рысқұловтың ұсынысы бойынша “Ұланбатыр” деп өзгертілді.
1936 жылы
Моңғолияның батыс өлкесіндегі Моңғол-Қытай шекарасы сызығы ресми бекітілді.
Завхан, Говь-Алтай өлкесінен Баяннуурға қоныстанған О.Абдан бастаған ауылдарды біріктіріп «Жантекей» сұмынын орнатты.
1948 жылы
Баян-Өлгий аймағында Өлке тану кабинеті орнады. Кейін 1961 жылы Музей болып үлкейді. 1988 жылы музейдің жаңа құрылысы пайдаға берілген.
Өлгий қалалық 7 жылдық мектебі 10 жылдық білім жүйесіне ауыты. (Қазіргі 1-10 жылдық мектебі)
1960 жылы
1960 жылы шілденің 2 күні Халық Ұлы Хуралының №151 қаулысы бойынша Баян-Өлгий аймағын «Еңбек қызыл ту» орденімен марапаттады.
№153 қаулысы бойынша С.Шолтай Моңғол халық республикасының «Еңбек сіңірген ұстазы» атағымен марапатталды.
1960 жылы шілденің 11-13 күндері Баян-Өлгий аймағы орнауының 20 жылдық мерей тойы аталып өтті.
1960 жылы қазанның 25 күнінен қарашаның 5 күні аралығында Улаанбаатар қаласында Баян-Өлгий аймағының мәдени күндерінің 10 күндігі ұйымдастырылып, Ж.Қибатдолдаға «Халық әртісі», Т.Хусайын, Б.Хайынжамал, Т.Дүйсенбі, Т.Төлеухан қатарлы әртістер «Еңбек сіңірген әртіс», Ақтан Бабиұлы «Өнер саласына еңбек сіңірген қайраткер» атағымен марапатталды.
Бұл жылдары /1959.11-1970.6/ аймақ басшысы қызметін Ырым Жуанғанұлы атқарған.
1972 жылы
Министрлер кеңесінің қаулысы бойынша аймақтық құрылыс конторын Техникалық қолдау құрастыру тресті деп өзгертті.
1984 жылы
Өлгий қаласында «Моңғол елінің батыры» Ікей Мәзімұлының ескерткіші ашылды.
1996 жылы
1996 жылғы МҰҚ-ның сайлауында Сандалхан Раздақұлы, Болат Ажіқанұлы, Сұлтан Тәукейұлына қатарлы МХРП-ның өкілдері жеңіске жетсе, жергілікті сайлауында алғаш рет демократиялық одақ жеңіске жеткен.
2008 жылы
Моңғолияға 44 жыл күткен олимпиаданың алтын жүлдесін Н.Түвшинбаяр, Э.Бадар-Ууган қатарлы спортшылар әкелді.
2008 жылы «Халық жазушысы» атағымен Бөхийн Бааст марапатталды.
Баян-Өлгий аймағының халық саны 2007 жылы 94398 адамды құраса, 2008 жылы 93926 адамды құраған.
2020 жылы
Ташқан жылымыз құтты, молшылық жыл болсын ағайын!
KAZNEWS AGENCY
ТАРИХ: 1911 – 2019 аралығындағы доңыз жылында есте қалған оқиғалар