Жаңа есім
Бауыржан Дәлелұлы: Аймағымыз халқы қосалқы вакцинаға қамтылу ісінде белсенділік танытуы қажет
05 қаңтар, KAZNEWS – Баян-Өлгий аймағы биылғы жылды қалай қорытындылады? Пандемия аймақ экономикасына қалай әсер етті? Барыс жылында қандай жобалар атқарылады? Аймақ әкімінің жұмыс тәсілі қандай? Оқырман қауымға жан-жақты ақпарат беру мақсатында Баян-Өлгий аймағының әкімі Бауыржан Дәлелұлымен жылдың алғашқы сұхбатын құрдық.
Жұмыс кестеңіздің тығыздығына қарамастан өтінішімізді жерге қалдырмай уақытыңызды бөліп сұхбат беруге келіскеніңіз үшін алғыс білдіреміз. Бұған дейін Баян-Өлгий аймағының Азаматтар Өкілдері Хуралы (мәслихат) төрағасы қызметін атқарғаныңызды халық біледі. Аймақ әкімі болған сәтте қандай әсерде болдыңыз?
Менің ойымша әкім болу – халықтың құлы болу деген сөз. Маңдайыңнан сипап, жолыңа үмітпен қарап сенім жүктеген халқыңның тауқыметін көтеру мен үшін «бақытты құлдық». Әрбір азамат ат жалын тартып мінген соң халқыма еліме қызмет қылсам пайдам тисе деп ойлайтыны табиғи заңдылық.
Жұмыр басты пенде ретінде мен де солай ойлайтынмын. Аймақ әкімі болып тағайындалған сәттен бастап халқым маған елге қызмет ететін орай берді деген үлкен жауапкершілік жүрегімнен орын алды. Ендігі мақсат халықтың қалауынан тауып, соған сай ел-жұрттың көңілінен шыға алатын, олардың әлеуметтік-тұрмыстық деңгейін көтеруге септігі тиетін шешімдер қабылдап, оны нақты істермен атқарып шығу болмақ.
Әкім бол халқыңа жақын бол деп халқым қарап отыр.
Жұмысыңыздың ерекшелігі неде? Сіздің жұмыс тәсіліңіз қандай?
Қашанда өзімді жетілдіріп отыруға, қоғамдық өмір көшінен қалып қоймауға, бір орында тұрып қалмауға ұмтылып келемін.
Әкім бол халқыңа жақын бол деп халқым қарап отыр. Аймағымыздың 108 мың халқының тағдыр тауқыметі белгілі бір дәрежеде әкімнің іс қызметіне келіп тіреледі. Аймағымызда шешімін күткен қордаланған мәселелер шаш етектен.
Жастар арасындағы жұмыссыздық, аймағымыздың білім сапасы «ешкім таласпайтын» орыннан жылжымай қоюуы, аймағымыздың өркенін алға жетелейтін өндірістік кешендерге қол жеткізе алмай келе жатқанымыз мені тұрақты мазалайды. Аймағымызда болып жатқан оқиғаларға тікелей жауапты ретінде ковид індетін тежеу, зардабын жеңілдету, азаматтарға мемлекеттік даяшылықты жедел әрі әділетті жеткізу, малдың жұқпалы ауруларының алдын алу, таратпау шарасын қолдану, қыс әзірлігін ұтымды ұйымдастыру қатарлы жұмыстардың бір де бірі әкімді соқпай кетпейді.
Әкім қызметінің тағы бір ерекшелігі саяси қызмет ретінде аумақтардан сайланып келген Азаматтар өкілдерінің тікелей дауыс беруі арқылы тағайындалуында дер едім. Бұл бір жағынан әкімнің іс қызметін әділ де батыл жүргізуді талап етіп қортындылауға мүмкіндік берсе келесі жағынан өкілдер тарапынан өз мүддесін күшпен тықпалау саяси ұпайын түгендеу мақсатында бейберекет шабуыл жасауға әкеліп жататын кездері де болады.
2008 жылы небәрі 30 жасымда халқым Азаматтар Өкілдері Құрылтай депутатына сайлап атқа мінгізді.
Уақыт үнемдеудің ұтымды тәсілі не? Орташа тәуліктік жұмыс күніңіз қалай өтеді? Атқарылатын істер тізімін қайда белгілеп, қалай жүргізесіз? Қазір қандай жұмысқа назар аударып жатырсыз?
Уақытты босқа өткізу – мезгілі өлшеулі, құны өлшеусіз өз өмірімізді рәсуа қылу. Қырықтың қырқасына шықтым. 2008 жылы небәрі 30 жасымда халқым Азаматтар Өкілдері Құрылтай депутатына сайлап атқа мінгізді. Содан бергі уақытта халқым мінгізген аттың бауырында емес сауырында елге қызмет етіп келемін.
Мен уақытты ұстаз санайтын қауымның қатарынанмын.
Уақыт көп нәрсеге үйретті. Ерте тұрамын. Сол күнгі атқаратын шаруаны ой елегінен өткіземін. Маңызды шаруаларды ретімен жазып қойып біткенін белгілеп отырамын. Бұл бала күннен машығым. Әр аптаның дүйсенбісін бөлім агентлаг басшыларымен таңы сағат 7 де жедел жиын өткізу арқылы бастауды дәстүрге айналдырдық. Осы арқылы өткен аптада атқарылған жұмыстарды түйіндеп алдағы аптадағы атқарылар жұмыстарды айқындап аламыз.
Аймақтың қазіргі әлеуметтік экономикалық дамуы жағдайы қандай?
Аймағымыз бәсекеге қабілеттілік индексі бойынша 13-ші орында. Аймағымызға ел бюжетінен құны 171.2 млрд. Төгрөг тұратын 63 түрлі жобаға қаржы бөлініп оның 56.9 млрд төгрөгі биыл игерілетін болып шешілді.
Мектеп, балабақша, жатақхана, мәдениет орталығы қатарлы 16 құрылыс нысаны, Қызыл үй бағытындағы 25.5 шақырым қара жол, Өлгий қаласын айналып өтетін 19 шақырым қара жол, Қобда өзеніне салынып жатқан 200 метрлік бетон көпір, мемлекеттік даяшылық кешен қатарлы тағы басқа нысандар пайдаға беріледі.
Ұлттық бренд болатын өнімдерді кәсіпкерлер қолға алу керек.
Пандемияға байланысты шетелге саяхатқа баратындар саны азайып, соңғы екі жылда Баян-Өлгий аймағы ішкі туризм үшін оң динамикалық көрсеткішке қол жеткізді. Баян-Өлгий өңірін еліміздегі туризм орталықтарының бірі болдыруға мүмкіндік бар ма?
Пандемия қарсаңында шет елге сапарға шыға алмаған еліміз азаматтары аймағымызға ағылды. Бесбода, Сырғалы қатарлы әсем табиғат пен аймағымыздың басқа да ерекшеліктері ішкі туризмді дамытатын жаңа мүмкіншіліктердің көзін ашты. Соңғы екі жылда аймағымызға жаз айларында 20 мыңнан астам азаматтар сапарлады. Осыған қарап аймағымыз тек шетел саяхатшыларына ғана қарамай ішкі сапар саяхатты да дамыту қажет деген қортындыға келдік.
Осыған байланысты саяхат өңірлеріне телефон интернет желілері қойылды. Биыл Бесбоғда және Сырғалы өлкелеріне электр желілері тартылатын болып қаржы бөлінді. Табиғат қорғау ұйымдары жол белгілерін қою, қоқыс орындарын ашу, әжетхана орнату істерін жолға қояды. Қалған істі туризммен айналысатын шаруашылықтар алып кетеді деп ойлаймын.
Ұлттық бренд болатын өнімдерді кәсіпкерлер қолға алу керек. Кестелі бұйымдар, қол өнер өнімдер, ұлттық тағамдар қазы қарта, құрт ірімшік қазірдің өзінде жарап тұр. Бірақ осыларды өндірістік тәсілмен өңдеп бұзылмайтын шірімейтін, алып жұргенге қолайлы стандарттық талапқа сай етіп өндірсе аймағымыздың беделін артырары сөзсіз. Орта Азияның ортақ тамағы самса, тандыр нан, өзбек палауы, шашлық қатарлы тамақтары нақышына келтіріп жасап өлгейде ғана емес еліміздің барлық түпкіріне шайхана ашу арқылы жанұялар кіріс көзін молайтып ел назарын өзімізге тарта аламыз.
Пандемия аймағымыздың экономикасына орасан шығын әкелді.
Қауіпті вирустың жаңа түрі пайда болды. Алдын алу мақсатында қандай шаралар жүзеге асырылуда?
Пандемия аймағымыздың экономикасына орасан шығын әкелді. Шекаралардың жабылуы тек саяхат саласының ғана емес шекаралық өңірлерде саудамен айналысып келген көптеген азаматтардың кірісін тежеді. Өткен екі жыл ішінде індетпен күресу барысында қойылған шектеулер нәтижесінде тойхана, даяшылық орындары жұмысын тоқтатып, импорттық тауарлардың да айналымы азайды.
Ел үкіметі тарапынан баланың ақшасын 100 мың төгрөг болдырып беруі, ток құнын, әлеумттік даяшылық төлемдерінен ауыл үйлерді босату және ақшалай жәрдемақылар елдің арқасына батқан ауыртпалығын белгілі дәрежеде жеңілдетті деп ойлаймын.
Аймақ әкіміне тағайындалған бір жыл ішінде ең күрделі жұмыс пандемиямен күрес болды. Улаанбаатар қаласында қалып қойған азаматтарды жүйелі түрде аймағымызға тасып келтіру, жүк тасымалына бақылау қою, азаматтарды вакцинаға қамтыту өз кезінде аса қиыншылықтармен жүзеге асты. Аймағымызды шілде айына дейін жасыл аймақ дәрежесінде ұстап тұрдық.
Аймағымызда індет белең алған кезде дәрігери даяшылықты тұрақты көрсету мақсатында қосымша ауруханалар ашып дәрі дәрмек қорын жасап жедел шаралар алу арқылы індет зардабын жеңілдеттік.
Індеттің омикрон атты жаңа түрі кез келген сәтте кіріп келсе таң қалмаймын. Іргемізде Ташанта өткелегінен зат товар өткізу ісі жолға қойылған. Сондықтан аймағымыз халқы қосалқы вакцинаға қамтылу ісінде белсенділік танытуы қажет.
Қаржыдан шектеу болмаса қандай қордаланған мәселені шешуге берер едіңіз? Егер қолыңызда аймаққа толықтай жеткілікті деген бюджет болса, не істер едіңіз? 2022 жылға аймақтың инфрақұрылымын жақсарту және қала, ауыл халқының өмір сүру сапасын арттыру үшін қандай жобалар жоспарланды?
Ауыр індетке қарсы режим қаншама қол байлау болып, оны жеңуге көптеген уақыт жұмсалғанымен, біз болашақтағы даму саясатын, қаржы енгізу, тығырықтан шығар жолдар мен шешімдерді бірлікте жүзеге асыру үшін бар шамамызша тырысып бағудамыз.
Қаржы қол байлау болмаса аймағымыздың жалпы ішкі өнімін артыратын қандай бір өндіріс ашып алу менің арманым. Аймақ әкімшілігінің ғимаратын аймағымыз көркіне сән беретін әсем ғимарат салдыру да ойымда бар. Қаражат болса Сагсай, Улаанхус, Цэнгэл сұмындарына асфальт жол төсеуді қолға алар едім.
Алдағы уақытта жол тартып алсақ аймағымызда саяхат саласын дамытуда айтарлықтай ілгерлеушілік болар еді. Еліміздің көптеген аймақтары тау кен саласын игеру, азық түлік өнімдерін өндіру арқылы жағдайларын түзеп алды. Бізде қазба байлық игерудің де егін шаруашылығын дамытудың да мүмкіндігі шектеулі.
Еліміздің Үкімет басшысы Л.Оюун-Эрдэнэ аймақ өркеніне кедергі келтіріп отырған мәселелерді таныстыруды сұраған еді. Біздің аймағымыздың көптеген өңірі арнайы қорық әкімшілігінің қорғауына алынған. Осыдан болып Дайын өлкесіне салынан балабақша құрылысы кейбір бақтарға салынан мектеп ғимараттары қиындыққа ұшырады. Көптеген азаматтар өмір бойы отырып келген қыстау қорасына үйіне құжат ала алмай отыр.
Ең бер жағы Дэлүүннің дайын көмірін игере алмай келеміз. Сондықтан кейбір жерлерді арнайы қорғау өлкесінен шығару мәселесін таныстырғалы отырмын.
Қазба байлығы жоқ Қырғыздар Қазақстан мен Ресейдің көйлек пен кастюмін қанымдап отырғанына қарап біздің алтын қолды аналар түрік костюмдарды осы жерден тігіп ақ ел нарығын иеленіп алатын мүмкіндікті қарастыру керек деп ойлаймын.
Баян-Өлгий аймағын 2020-2030 жылдары аралығында дамыту бағдарламасын жасау мақсатында «Дамысқа ұмтылған Баян-Өлгий» атты бағдарлама әзірлеу үстіндеміз. Ғылыми негізде әзірленіп жатқан бағдарламаға аймақ азаматтары әлеуметтік желі арқылы пікірін қосса еліміздің Басқару Акедемиясының ғалымдары кеңесші ретінде қатысуда. Бұған дейін бірнеше рет талқыдан өткен бағдарлама алдағы айда Азаматтар өкілдер құрылтайынан бекітілетін болады.
Негізгі бағыт, жұмыс жоспарында ұлттық құндылықтарды өркендету, әкімшілік, жасыл өркен қатарлы 8 салалық саясат айқындалып, оларды іске асыруға негізделген 21 негізгі мақсат, 118 кіші мақсаттарды іске асыру жолдары қарастырылып атқарушы құзырлы ұйымдарға міндет етіледі. 2022 жылға аймақтың инфрақұрылымын жақсарту және қала, ауыл халқының өмір сүру сапасын арттыру үшін қандай жобаларды мен сізге хаттамамен берейін. сіз осы сұхбаттың соңына тізімін бере салсаңыз оқырман қауым кеңінен танысуға мүмкіндік туар деп ойлаймын.
Ел Президенті Ухнаагийн Хүрэлсүх «Миллиард дана ағаш отырғызу» бастамасын көтерді, бұл бастаманы өзіңіз де қолдап халыққа үндеу жасадыңыз? «Мен Баян-Өлгийлікпін» дейтін азаматтар бұл бастаманы жүзеге асыру үшін қандай үлес қосуы керек?
Еліміз президенті көтерген бастаманы қолдап 20 млн ағаш отырғызамыз деп уәде беріп жұмысқа кірісіп кеттік. «Ағаш ексең аялап, басыңа болар саябақ» деген сөз бар. Қобда өзен қойнауына орналасқан Өлгей қаламыздың әлі күнге жасыл қала бола алмауы біздің жасылдандыру ісіне енжер қарап келгенімізді білдіреді. Осы бір үлкен мақсатты істі ең әуелі қаламызды бақшаға айналдырудан бастаймыз.
Әр отбасы ауласына, ұйым мекемелер көше бойына 10 нан төмен емес ағаш егіп ауласын көркейтсе қаламыз көркейеді. Қала маңайындағы Қобда өзен қойнауындағы бос жатқан алаңдарды қоршауға алып көгалдандыру ісін жүргіземіз. Табиғат қорғау ұйымы сұмын әкімшіліктерімен бірлесіп ағаш егудің, көшет әзірлеудің жоспарын жасаудамыз.
Әңгімеңізге рахмет!
КАЗНЬЮС АҚПАРАТ АГЕНТТІГІ
30 маусым, KAZNEWS. Баян-Өлгий аймағының тумасы Райса Ерланбекқызы Халықаралық Қырғыз-Түрк “Манас” Университетін сәтті тәмамдап, алғаш рет “Manas award’s” жеңімпазы атанған. Бұл туралы Казньюс.мн тілшісіне айтып берді.
Райса Ерланбекқызы 1998 жылы Баян-Өлгий аймағы Булган сумынында дүниеге келген. Баян-Өлгийде жалпы білім беретін 2-ші мектепте және де Булган сумыны Ж.Какей атындағы мектебінде білім алып, оқу үздігі болып мектепті тәмәмдаған.
Мектеп қабырғасын аяқтаған соң сонау алыстағы Қырғыз еліне білім алуға сапар шегіп халықаралық Қырғыз-Түрік “Манас” Университетіне оқуға түсіп 2022-жылы “Халықаралық Синхрондық аудармашы” мамандығы бойынша білім алды.
Білім алу барысында білімге деген құштарлығы мен қатар қоғам белсендісі болып университет ішінде жүрілген “Халықаралық студенттік парламентінің” басшысы болып 5 жыл жұмыс атқарады.
Райса Ерланбекқызы университет үздігі деп танылып “Manas award’s” жеңімпазы атанады.
Университетте әр оқу жылы сайын ұйымдастырылатын “Manas award’s”атты университет үздіктерін анықтау сәтінде Райса Ерланбекқызы университет үздігі деп танылып “Manas award’s” жеңімпазы атанады.
Сондай-ақ, Райса 2022 жылы ТМД елдерінің (Ресей, Армения, Әзірбайжан, Беларусия, Қазақстан, Қырғызстан, Молдава, Тәжікстан, Өзбекстан, Түрікменстан, Грузия, Украйн) ең үздік 100 студентінің бірі болып абыроймен жоғарғы оқуын аяқтағанын айта кеткен жөн болар.
Қазіргі таңда Түркияның ірі “Touristalia” туркомпаниясының серіктесі атанып, Монғолиядағы бөлімшесінің меңгерушісі болумен қатар, 24 жасында өзінің жолдасы Ерғабыл Берікболмен бірге “Relax trip” компаниясының негізін қалаған.
“Relax trip” компаниясы Түркия, Дубай, Қырғызстан, Қазақстан, Өзбекстан, Монғолия елдері арасында саяхатшыларға туристік қызмет көрсетуде.
Сонымен қатар, оқушыларға Монғолия, Қазақстан мемлекеттерінен Швецария, Түркия университеттеріне және Қырғыз мемлекетіндегі халықаралық Қырғыз-Түрк “Манас” Университетіне грант арқылы тегін оқуға мүмкіндік алуына себепші болуда.
Қыз өссе елдің көркі, гүл өссе жердің көркі.
Райса қарындасымыздың елге деген жанашырлығы мен жастардың жанашыры болып жүргендігіне алғыс айтып, сәттілік тілейміз!
27 маусым, KAZNEWS. Шетелде білім алған, дарынды қазақ жастарының технологиялық компания құрып, көшбасшы атанып жүргені жайлы аз айтылып жүрген жоқ. Бүгін біз Казньюс ақпарат агенттігінің “Жаңа есім” жобасында Моңғолияда ақпараттық технология саласында топ жарып 2022 жылы «Цифрлық өнім конференциясы 2022» оқиғасынан «Үздік цифрлық өнім – мобильді қосымша» ретінде марапалған eClinic платформасының авторы “И Клиник” компаниясының негізін қалаушысы Ерлан Асқарұлы туралы қызықты ақпараттарды ұсынатын боламыз.
Ерлан Асқарұлы 2003 жылы Баян-Өлгий аймағындағы Бастама мектебін, 2007 жылы Ғылым, технология университетін програмист және электроник инженері қос мамандығы бойынша тәмамдап, 2014 жылы Жапонияда магистр дәрежесін қорғаған.
Мекенжайы: Моңғолия, Улаанбаатар қаласы
Қызметі: «И Клиник» компаниясының негізін қалаушы, Технология директоры CTO
Әлеуметтік парақшалары: @Erka Askhar
Програмист болуды бала күннен армандадыңыз ба?
Әке жолын қудым. Менің әкем Баян-Өлгий аймағында маңдай алды, бетке ұстар мықты, саңлақ инженерлердің бірі болды. Баян-Өлгий аймағының орталығы Өлгий қаласының сәнін келтіріп тұрған 360 метрлік радио антенасы тікелей әкемнің еңбектерінің бірі. Әкем көзі ашық, болашақты болжай алатын адам болғандықтан заманауи саланың яғни ақпараттық технология, цифрлық саланың инженері болуға бел будым. 2003 жылы Бастама мектебінен 10 – сыныпты тәмамдап конкурске түсіп математика пәнінен Баян-Өлгий аймағы бойынша 1-ші орынды иелендім. Әкем менің мықты инженер бола алатындай барлық мүмкіндікті жасап Програмист және Электроник инженер деген қос мамандық иесі болып Монғолияның Ғылым, технология университетін 2007 жылы тәмамдадым.
Университет бітірген соң шетелге шығу мүмкіндігі қалай болды?
2007 жылы университет бітірген соң Монголбанк (Ұлттық банк)-ның Ақпараттық қауіпсіздік департментінде алғаш мамандығым бойынша еңбек жолымды бастадым. Сонда жұмыстап жүрген кезде Индия [2009], Ұлы Британия [2010], АҚШ [2012] елдеріне барып мамандығым бойынша 1-3 aйлық курстарға қатысып білімімді жетілдіріп жүрдім. Дәл сол кезде міндетті түрде шетелде оқимын деп шешім шығарған болатынмын.
2011 жылдан бастап көптеген шәкірт ақылы бағдарлама, гранттарға материал тапсырып жүрдім. Алланың қалауымен 2012 жылы JICA -ның шәкірт ақысын ұтып алып, 2012-2014 жылдары аралығында Жапонияда магистратурада оқып білім алдым. Бұл кездері шетелдегі мүмкіндіктер мен Моңғолиядағы мүмкіндіктерді салыстырып, жеке кәсіппен айналысуға болатынын байқадым.
Кәсіпке алғашқы қадам қалай басталды? Eclinic платформасын құру идеясы қалай келді?
Eclinic платформасын құру идеясы жапонияда жүрген кезімде туындаған болатынмын. Содан бері жоспарлы түрде іске асырып келемін. Бірақ ешкімге жариялы түрде айтқан емеспін. Әр нәрсенің уақыты бар сияқты.
Міне платформамыз өз тұтынушылары бар үлкен платформаға, компаниямыз ойлаған межеден асып, қуатты компанияға айналды. 2022 жылдың сәуір айында “Eclinic” қосымшаның тұсаукесері өтті. Оған дейін “Eclinic health platform”-ны фундаментiне көп уақыт жұмсадық.
2022 жылы ұйымдастырылған «Цифрлық өнім конференциясы 2022» оқиғасынан «Үздік цифрлық өнім – мобильді қосымша» марапатын жеңіп алдық. Бұл марапат – тұтынушылардың уақытын үнемдегені, жұмысын жеңілдеткені, ақылды шешімдер ұсынғаны, денсаулық сақтау қызметтеріне қолжетімділікті арттырғаны және мүлдем жаңа келбет қосқаны үшін берілген.
Жуықта ғана ақпараттық қауіпсіздікі басқару жүйесі бойынша халықаралық ISO 27001 стандартын еңгіздік.
Eclinic платформасының тұтынушылары кімдер?
Аты айтып тұрғандай бұл платформа медицина саласына арналған. Жалпы Моңғолия бойынша 400+ астам аурухана біздің платформаны қолданады. Улаанбаатардағы барлық клиника, лаборатория біздің тұтынушымыз. Әрине тұтынушыларымыздың арасында Баян-Өлгийдегі ауруханаларда бар.
Жуықта ғана ақпараттық қауіпсіздікі басқару жүйесі бойынша халықаралық ISO 27001 стандартын еңгіздік.
Компаниямызға ISO 27001 халықаралық стандартына сәйкестігікті анықтау, сертификаттау жұмыстарын Аустралиялық компания жүзеге асырды.
Eclinic платформасын азаматтар да қолдана алады. Қандай бір ауруханаға диагоз тапсырған болсаңыз тікелей біздің платформадан жауабын алуға болады.
Eclinic компаниясында қанша қызметкер жұмыс жасайды?
Біздің компанияда 40+ астам қызметкер жұмыс жасайды. Компаниямыздың ерекшелігі IT және медицина саласындағы қызметкерлер жұмыстайды. Компанияның “Call Center” орталығында 10 шақты операторлар таңертеңнен кешке дейн тұтынушылардың сұрағына жауап беріп, техникалық қолдау көрсетеді.
Жасанды интелект бағытында жаңалық ашу үшін рентген суреттін оқып диагноз шығара алатын робот жасап жатырмыз.
“Eclinic” медицина саласынан өзге қандай бағытта бақ сынап жатыр?
Клоуд компютинг (cloud computing), жасанды интелект (Artificial intelligence), блокчейн (Blockchain) қатарлы жаңа технология саласында да бақ сынап, жобалар жасаудамыз.
Моңғолияда науқас жайындағы медициналық ақпарат құпия сақталады. Сондықтан біз платформамызды Америкадағы серверге орната алмаймыз. Сондықтан елімізде біраз инвестиция жасап өзіміздің «private cloud» инфрастрактурамызды тұрғыздық.
Жасанды интелект бағытында жаңалық ашу үшін рентген суреттін оқып диагноз шығара алатын робот жасап жатырмыз.
Елімізде Fintech, Edutech бағыттары қарқынды даму үсінде. Біз MedTech саласын мықтап дамытатын боламыз!
Блокчейн технологиясын қандай мақсатта пайдаланасыздар?
Кейбір азаматтар базадағы даталарымызда пайдаланып койн шығармақ деп ойлап қалуы мүмкін. Блокчейн өте үлкен сала. Біз блокчейнге тек дата сақтаймыз. Блокчейнге сақталған датаны ешкім, ешқашан өзгерте алмайды. Біздің өзге технологиялық компаниялардан артықшылығымыз да осы болар.
Бұған дейін компанияның қандай жетістіктерге жеттіңіздер?
Голомт банкден, ICT групптан және аппликейш жөніндегі қауымдастықтан әр түрлі марапаттар алыппыз.
«Цифрлық өнім конференциясы 2022» оқиғасынан Eclinic платформасы «Үздік цифрлық өнім – мобильді қосымша» ретінде марапалғаны бізді жігерлендірді.
Жұмысты қалай жоспарлайсыз?
Office 365 платформасының «Planner» деген қосымшасын көп керектенемін. Сонда жұмыстарымды жоспарлап, қандай проект қалай істелініп жатқанын бақылап отырамын.
Ең көп қолданатын жұмыс құралыңыз, қолданбалы бағдарламаларыңыз қандай?
Көбінде жұмысыма «MS Teams», «Planner» керектенем. Үйден қашықтықтан жұмыстаған сәтте «Google Meet», «Zoom» ыңғайлы. Сосын «source code» менеджментін жасау үшін GitLab керектенемін.
Уақыт үнемдеудің ұтымды тәсілі не?
Уақытты тек бір нәрсені жүзеге асыруға тырысыңыз, себебі адамның сана-сезімі бір нәрсеге ғана шоғырландырылған жағдайда оның миы өнімдірек жұмыс жасайды деп ойлаймын. Уакытты үнемдеудің тағы бір жолы жоспарлаған жұмысты дәл уақытында істеу керек. Кейінге қалтыра берсең табысқа жетпейсің. Жұмыс сағатында жұмысты тиянақты істеп, үйге барып семияңа көңіл бөлу керек.
Кітап көп оқисыз ба? Дәл қазір қандай кітап немесе мақала оқудасыз?
Иа ағылшын, орыс, қазақ, монгол тілдерінде көп кітаптар оқимын. Дал қәзір жұмысыма қатысты әpі қызықты болған соң Peter Thiel-дің “Zero to One” [2014] оқып жатырмын.
Өмірден алған ең жақсы ғибратыңыз?
Менің бала кезімде қазіргідей интернет дамымаған заман ғой. Интернет атауы жаңадан келіп қосылып жатқан кез. Сол кезде әкем өз бетімен ағылшынша, сосын компьютер мамандығы туралы ақпараттарды интернеттен қарап, көп ізденіс жасап оқитын. Менде әкеммен қатарласып отырып кітап оқып ағылшынша оқып үйреніп отыратынмын. Маған әкем өмірде еш нәрсе дайын емес, адам өз еңбегімен жету керек дегенді өз іс әрекетімен, ғибратты үлгілерімен көрсетіп, өмірге деген көз қарасымды дұрыс қалыптастырды.
Жастарға қандай ақыл кеңес бересіз?
Шетелден оқу керек. Білім алу керек. Бірақ шетелде қалып жұмыстамай, өз еліне келіп, туған жердің дамуына үлесіңді қосып, еңбек ету керек деп ойлаймын. Мүмкіндік қай жерде де бар.
КАЗНЬЮС АҚПАРАТ АГЕНТТІГІ
Жаңа есім
Бегарыс Алданышұлы – Жас кәсіпкер құрылыс саласындағы озық технологияларды алып келуді қалайды
14 маусым, KAZNEWS. Баян-Өлгий аймағында құрылыс инженеринг саласының жаңа буыны қалыптасып келеді. Олардың бірі және бірегейі Happy Town деп аталатын тұрғын үй құрылысын салып ел арасында танымал болған жас кәсіпкер Бегарыс Алданышұлы екені белгілі.
Бегарыс Алданышұлы туған жерге ту тігіп, Өлгий қаласының өркендеуіне қалай үлес қосуға болатыны жайлы айтып берді.
Бегарыс инженер болуды бала кезінен армандаған. Улаанбаатар қаласындағы Ғылым технология мемлекеттік университетін құрылыс инженері мамандығы бойынша тәмамдаған. Алматы қаласында мамандығын жетілдіріп Құрылыс материалдарының инженері магистратурасын қорғаған. Алматы қаласында өмір сүрген уақытында бизнесті жүйелі түрде алып жүруге тәжірибе жинақтап, білімін жетілдіреді.
Оның құрылыс саласына қызығуға себепкер болуы Суруга компаниясымен тікелей байланысты. Аталмыш компаниядан жапониялық кайзен әдісін үйреніп өз компаниясына еңгізген.
Мекенжайы: Моңғолия, Баян-Өлгий аймағы
Қызметі: «Мөстийн ундарга» компаниясының директоры
Әлеуметтік парақшаcы: Begaris Aldanish (FB)
Кәсіптегі алғашқы қадамыңыз қалай басталды?
Туған жерге ту тігу, аймақтың дамуына үлес қосу, халыққа қолжетімді тұрғын үймен қамтамасыз ету мақсатында кәсіп ашып жұмыстап келеміз.
Көптеген бизнестермен айналысып келдім. Құрылыс саласына келуіме себепкер болған фактор ол жапонияның Суруга компаниясында жұмыстап жүргенде келген еді. Олардың көзқарасы, жұмысты атқару менежменті қатты ұнады. Кайзен әдісін компаниямызға еңгізіп жұмыстаудамыз.
Кайзен әдісі 5 негізгі элементтен тұрады: топтық жұмыс, жеке тәртіп, моральды жақсарту, сапа шеңберлері, жақсарту бойынша ұсыныстар.
Кәсіптегі серіктесіңіз кім?
Кәсіптегі серіктесім бала күнгі досым Заңғарұлы Жансері. Мамандығы экономист. Бұрыннан бірлесіп кәсіп бастайық деп жоспарлап жүретінбіз. 2021 жылдан бері бизнесте жолымыз бірікті деп айтуға болады.
Жұмыста серіктеспіз, жұмыстан тыс доспыз.
Қазір қандай жобамен айналысып жатырсыздар?
Мөстийн ундарга компаниясы өткен жылы бизнес класс бағытындағы Happy Town – 1 тұрғын үй жобасын 9 ай мерзімінде толық пайдаға бердік. Биыл яғни 2023 жылғы 20 наурыздан бастап жастарға арналған Happy Town – 2 тұрғын үй жобасын бастаған болатынбыз. 5 маусымда бетон жұмыстары толық аяқталды.
Шілде айының аяғында клиенттерімізге қолжетімді шағын тұрғын үй кешендері туралы жақсы жаңалықпен бөлісетін боламыз. Бұл біздің Happy Town – 3 жобасы екенін айта кеткенім жөн болар.
Сапалы әрі жылдам уақытта адамдарды тұрғын үймен қамтамасыз ету басты мақсатымыз болып табылады.
Happy Town идеясының қалай келгені туралы айтып берсеңіз…
Әкемнің жолдасы Мүшелбай деген азамат Өлгий қаласына тұрғын үй құрылыстарын салған алғашқы адамдардың бірі. Маған құрылыс инженері болуыма бірден бір себепкер болған кісі – осы ағамыз еді. Өкініштісі 2011 жылы өмірден өтті. Ер азамат тұрғысынан ол кісі әкемнің жолдасы болса да, әкеммен бірдей. Құрылыспен айналысу сол кісінің маған артып кеткен аманаты шығар деп қарадым.
Екіншіден осы жобаларға бақ сынайық, құрылыс жұмыстарына тәуекел етіп бастайық деген Жансері досым болатын.
Happy Town – Бақыт мекені.
Атына заты сай орта қалыптастыру идеясы, басты ұстанымыз болды.
Жастар үшін Баян-Өлгийдегі басты мәселенің бірі – ол жұмыссыздық. Осының салдарынан жастар елімізден жырақ кетіп, Қазақстанда, Кореяда, АҚШ-та, Австралияда, Жапонияда нәпақасын тауып жүр. Осы мәселеге көзқарасыңыз қандай?
Қазір еліміздің экономикасы, аймақ экономикасы статистикалық көрсеткіштер бойынша жоғары көрсетеді. Бірақ ол тек қағаз бетінде ғана. Шынайы өмірде бөлек. Халық саны 100 мыңнан асқан аймақта жұмыссыздық деңгейі өте жоғары. Жұмыс орындарының тапшылығы себепкер. Бірақ та, қандай бір жұмыс жасаймын деген ниеті бар, ынтасы бар адамдарға мүмкіндік бар деп өз басым ойлаймын.
Ал, шетелге шығып жатқан азаматтарды теріске шығармаймын. Бірақ та, белгілі бір мақсаттармен барса. Сол жақтан қандай ноу-хау алып, туған жерге не істей аламын дегенді ойласа жақсы.
Қол сілтеп кетіп қалсақ, қара орман халыққа кім жұмыс орнын ашып, кім қаланы дамытады. Елге белгілі уақыттан кейін оралып, бизнесін ашып, өндірістерін салса нұр үстіне нұр болар еді.
Технологияның жетістіктерін алып келсе. Мысалы құрылыс саласында 10 сағаттық жұмысқа 10 адам жұмылдырылатын болса, оны қалай технологияны пайдалана отырып аз уақытта қалай нәтижелі аяқтауға болатынын еңгізу керек.
Баян-Өлгийді дамытушы күш не деп ойлайсыз?
Біріншіден, Ауыл шаруашылық саласы деп ойлаймын. Ет, сүт бағытында асыл тұқымды мал өсіруге болады.
Екіншіден, географикалық орналасуымыз. Ложистика арқылы туризм саласы дамиды. Қазір біздің ішкі туризмде оған керекті мәдениеті дұрыс қалыптаспаған. Қазақи паст-пут бар ма біз де? Жылдам дайындалатын тағам түрлерін таныстыру керек. Қазы қартадан басқа қандай тағам бар, заманауи бағытқа бейімделуіміз керек деп ойлаймын.
Даян бекеті ашылатын болса, жолы салынатын болса тараптар туризмге назар аударатыны белгілі. Цагааннуур еркін зонасына көрші мемлекеттің азаматтарын арнап казино ашып қоюға неге болмасқа.
Тұрғын үйге деген сұраныс қаншалықты?
Тұрғын үйде тұратын азаматтардың саны аймақ халқының 10 пайызына жетпей тұр. Өз деңгейіміз ше зерттеп көрсек, Өлгийде 1500-1600 отбасы пәтер үйде тұрса, социализм заманынан бері қарай 51 пәтер үй бой көтеріпті. Ал, қала орталығында 1400 хаус яғни 2 қабат үй бар екен. Бұл басқа аймақтармен салыстырғанда 10 есе көп деген сөз. Тұрғын үйге деген сұраныс көп. Адам өмір сүріп жатқан жерде сұраныс бар. Қалауына сай пәтер үйлер қаншалықты. Тұрғын үй құрылысын салған соң оның ауласы, тазалығы, балалар ойнайтын ойыншығы, автотұрағы болуы керек. Бұл талаптардан қаншасы мүдірмей өте алады? – деген сұрақтар туындайды.
Бізде де қателіктер болды. Келесі, келесі жобаларымызда жасыл ортаны қалыптастырып, қателіктерді ескеріп жұмыстап жатырмыз.
Орташа жұмыс күніңіз қалай?
Таңғы 8 де жұмысым басталады. Компанияның басқарма инженерлерімен жұмысты таңертең ақылдаспаймыз. Кешкі жұмыс аяқталған соң 10 минут ғана сөйлесеміз. Бір-бірімізге байланысты шұғыл шаруалар болса арнайы тақталарға жазып кетеміз. Мысалға Бекарысқа байланысты шаруаларды маған телефон соғып, мазалап, іздеудің қажеті жоқ. Тақталарға жазып қалдырса болды.
Ең көп қолданатын қолданбаңыз, бағдарламаңыз қандай?
MS Project бағдарламасымен жақсы жұмыстап жатырмыз. Өткенде барлық инженерлер сабағына қатысты.
Уақыт үнемдеудің ұтымды тәсілі не?
Құрылыс саласы көп ақша салынады да нәтижесін көп уақыттан кейін көретін болғандықтан уақытпен жарысып жұмыс істейміз. Кейбір азаматтар пайда көп көру үшін арзан материалдарды қолданып жатады. Біз сапалы, қымбат материалдарға жүгінеміз. Сондықтан біз ақшаны уақыт деп көреміз. 10 күн істейтін жұмысты 8 күнде істейтін болсақ, 8 күнде істейтін жұмысты 5 күнде істеп шыдасақ уақытты үнемдеу арқылы табысымыз артып жатыр деп түсінеміз. Техникаларымыз жақсы болу керек. 40 жұмысшы алып 2 күн жұмыстатқан қандай? Текника жұмыстатып, 20 жұмысшымен 1 күн жұмыстаған қандай?!
Атқарылатын істер тізімін қайда белгілеп, қалай жүргізесіз?
Тақтаға жазып қалдырамыз. Екі оффис жұмыстайды. Басшылық кеңсе, және инженерлердің кеңсесі. Инженердің кеңсесінде қандай материалдар қажет, қандай қызметтер қажет дегенді бір күн бұрын жазып қояды. Бізде диктатура жоқ, жауапкершілік жоғары.
Сіз нені істеуге шеберсіз?
Бізде көптеген компаниялар адамның энергиясын құртатын жұмыстарды механикалық әдіспен атқарып келеді. Мен осы адам күшімен атқарылатын жұмысты қалай жеңілдетуге болатыны тұралы көп ойланамын. Біраз тәжірибелер қалыптастырдым.
Сізге идея қалай келеді?
Жалғыз өзім отырғанда идея келеді. Көбінде Өлгий қаласының сыртына шығып, жаңа салынған жолмен бір айналып, Өлгий үшін не істеуге болады дегендерді ойлағанда жаңа идеялар келіп жатады. Компания құрамындағы бригадалардың жұмысын қалай жеңілдетемін деген сияқты.
Happy Town 2 – жобасының клиенттері кімдер?
Дәрігерлер, ұстаздар, кәсіпкерлер. 30 үйдің 90 пайызына тапсырыс қабылданды.
Бізде көршілер қауымдастығы деген бар. Көршілермен қарым-қатынастың жақсы болуына үндеп, сол бағытта да жұмыстар атқарып келеміз.
Жиі қойылатын сұрақтар?
Әрине көптеген сұрақтар қояды. Бетпе-бет сөйлесіп, істеліп жатқан жұмыстарды көрсетеміз. Ең бастысы пәтер үй жылы болуы керек. Қазір жылу кетсе де ең жылы пәтер үй біздікі.
Кімнен, неден күш қуат аласыз?
Табиғаттан жақсы күш қуат аламын. Көк аспан, асқар таулар рух береді.
Өмірден алған ең жақсы ғибратыңыз?
Әкем 12 жасымда өмірден қайтты. Әкем мені кәсіпке ерте тәрбиеледі. Түн болсын, күн болсын кәсіпке баулитын. Бұл кейін түсінгенімдей әкемнің берген тәрбиесі, маған осы күндері азық болуда.
Болашақта қандай істер атқаруды жоспарлап отырсыздар?
12 сұмынға пәтер үй салу. 50 эко хаус салуды жоспарлап отырмыз. Құрылыс саласындағы көшбасшы компанияға айналу.
Ең басты ұстанымыз тендерге араласпаймыз.
Жастарға қандай кеңес бересіз?
Мамандық таңдауда қателеспеу керек. Адам өз өзін тану керек. Мен не істей алам дегенге қарай мамандық таңдаса болашақ жарқын болады деп ойлаймын.
Өлгийдің болашағы жастардың қолында.
Сұхбатыңызға рахмет!
Казньюс ақпараттық агенттігі
09 қараша, KAZNEWS. Баян-Өлгийлік дизайнердің ұлттық нақыштағы және заманауи үлгідегі киімдеріне сұраныс жоғары. Сити университетінің түлегі бала кезінен сурет салудағы қызығушылығы өскенде дизайнер болуға жол ашқан. Жас дизайнер 2023 жылы қандай киімдер мен қандай өңдер трендте болатынын айтып берді.
Жанерке Мерзетханқызы, туған жері – Баян-Өлгий аймағы. Жалпы білім беретін 5 мектептің түлегі. Сити университетін дизайнер мамандығы бойынша тәмамдаған.
Қазіргі таңда Janel Couture компаниясында дизайнер болып қызмет атқарады. «Janyerke.M atelier» сән үйінің негізін қалаушысы.
Бұл менің таңдауым
Дизайнер болу менің бала күнгі арманым. Ұлттық нақыштағы киімдерге, әшекей-бұйымдарға бала күннен қызығатынмын. Бала кезден сурет салуды қатты жақсы көрдім. Қиялымдағы көйлектерді қағаз бетіне түсіріп жүрдім. Әрине кейін оларды неге қолдан жасамасқа!? Әр түрлі фестивалдерге қатысып тәжірибе жинақтап, ұлттық киімдерді заманауи тұрғыда жаңғыртуды қолға алдым.
Кәсібіңізді қалай бастадыңыз?
Жоғарғы оқу орынын тәмандап «Хайрын хурим» атта компанияда еңбек жолым басталды. Кейін Алматыда, Дархан қаласында компанияларда жұмыстап жүрдім. Ең көп тәжірибе жинақтаған жұмыс орыным Дархан былғары заводы болды.
Клиенттеріңіз кімдер?
Қазір клиенттеріміз күн санап көбейіп келеді. Шүкір. Көбісі жанұялы жастар мен қыз келіншектер.
Өзге сән үйлерінен «Janyerke.M atelier» -дің ерекшелігі неде?
Біздің ерекшелігіміз киім үлгілерінде. 1 немесе 2 данадан ғана қайталанбайтын үлгілер. Және де клиенттерімізге жоғарғы сапа ұсынамыз.
Киім үлгісінің өзгешелігін тағы айтар болсақ, осы өлкедегі өзге де тігіншілердің үлгісін қайталап тікпейтінімізде.
«Janyerke.M atelier» тек ғана ұлттық киімдер емес заманға сай киімдерге де тапсырыс қабылдайды.
Қазір қандай киім түрлері трендте?
«Janyerke.M atelier» тек ғана ұлттық киімдер емес заманға сай киімдерге де тапсырыс қабылдайды. Барлық киім үлгілерін жасаймыз.
2023 жылы үлкен өлшемдегі сырт киімдер (Oversize) ерлер мен қыздарға бірдей Т О V силуэттеріндегі киімдер тренд болады деп күтілуде. Ал өң түсіне келер болсақ жасыл түстер және сұры, ашық purple, beige(сарғыш, тоқ сары, сарғылт, қызғылт сары) өңдері тренде болады.
Мысалға, Қызғылт сары түс туралы айта кетсем. Мамандардың айтуынша бұл түс күйзеліске төтеп берер бірден бір түс. Көңіл-күйді көтеріп, зейін қоюды арттырады. Бұл маңызды бас қосулар мен әңгімелесу кезінде пайдалы. Тез шешім қабылдауға септігін тигізеді.
Кері әсері: Тез шешім қабылдаймын деп, қате шешім қабылдап қою ықтималдылығы жоғарылайды. Тым көп эмоциядан адамды шаршатуы мүмкін.
Ал, күлгін түс жайында: Егер сіз біреумен келісім шарт жасаспақ оймен кездесуге бармақ болсаңыз, күлгін түсті таңдаңыз. Бұл түс адамға жақсы әсер етеді. Сонымен қатар, өміріңіздегі қиын-қыстау кезеңдерде, басыңыз жиі ауырғанда, ұйқысыздық орын алғанда сабырлы болуға көмектеседі.
Ал шығармашылық адамдарға қиял әлеміне шомып, фантазиялар мен бейнелердің дүниеге келуіне ықпал етеді. Бірақ әр нәрсенің жақсы мен жаманы бар сияқты, күлгін қара түсті шамадан тыс көп пайдалану күйзеліске ұшыратып, жалғыздық сезімін еселендіре түспек. Әсіресе, интерьерде күлгін түсті көп пайдаланудың қажеті жоқ. Оның орнына сарғыш күлгінге таңдау жасаңыз.
Баян-Өлгийдің жастарының талғамы қаншалықты жоғары деп ойлайсыз?
Жастарымыздың күнделікті киім таңдаудағы талғамы заманға сай деп ойлаймын. Қарап жүремін. ))) Бірақ ашық түсті киімдерді көбірек таңдаса деп ойлаймын.
Кез келген адамның қандай түс таңдағанына байланысты ол жайлы көптеген мәліметтер айтуға болады. Киім таңдау көңіл-күйге де байланысты болады.
Киімге тапсырыс басқа қалалардан түсеме?
Иә әрине. Соңғы жылдары Қазақ елінен Астана, Алматы қалаларынан, өзіміздің Дархан, Улаанбаатар қаласының Налайхан ауданынан да көптеген тапсырыстар келіп жатады.
Киім үлгісінің идеясы қалай келеді?
Тапсырыс берушінің қалауы және дене бітімі, өң келбетіне қарай, тағы да қандай ортаға киілетініне байланысты үлгілерін шығарамыз. Мен сән үйімізге тапсырыс берушілер өте ерекше жандар деп ойлаймын. Және олармен мақтанамын. Өйткені әлі күнге дейін қысқа модадағы көйлектер тігіп көрмедік.
Сапасымен үлгілеріне көңілім толады. Себебі мен киім дизайнер (clothing designer) мамандығын екіге бөліп қараймын.
Біріншісі, өз ойындағы үлгерді шығаратын дизайнер, екіншісі клиенттердің ойындағы үлгілерді шығаратын дизайнер.
Орташа тәуліктік жұмыс күніңіз қалай өтеді?
Аптасына 6 күн жұмыстаймыз. Сағат 9:00-18:00 аралығында тұтынушыларға есігіміз ашық. Ал, әлеуметтік желідегі парақшамыз қосулы тұр.
Киім тігуге күнделікті қанша сағат арнайсыз?
Киім үлгісіне байланысты. Егер жұмысы көп болса кей кездері 12 сағаттың өзі аздық етеді.
Өмірден алған ең жақсы ғибратыңыз…
Ұлы жазушы Абай атамыздың сөзі қатты әсер етеді. Абай атамыз айтады: Үш-ақ нәрсе-адамның қасиеті: Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек. Бұл менің өмірлік ұстанымым. Әрине, еңбек ғана жеңбек!
Жастарға қандай кеңес бересіз?
Жастарға алға қойған мақсаты анық болып, мақсат арманына қарай талмай талпынса деп ойлаймын. Өздерін тек жақсы жақтарымен дамытып, жаңа нәрселерді үйреніп, тек ғана даму үстінде үлкен компанияларға, қалаларға барып жұмыс жасап, шыңдалу керек деп ойлаймын.
Казньюс ақпарат агенттігі
