Connect with us

Моңғолияда

Бәделхан Қабдісіләмұлы: Баян-Өлгий аймағының Парламенттегі 3 мандаты сақталуы керек

Published

on

Улаанбаатар – /KAZNEWS/. 2019 жылдың 14 қарашасында Моңғолия Парламенті 1992 жылы бекітілген Моңғолия Конституциясына қосымша  өзгертулер еңгізу туралы заң қабылдады. Осы сәтте Моңғолия Парламентінің депутаты, Құрылыс, қала құрылымы министрі Бәделхан Қабдісіләмұлы Баян-Өлгий аймағының азаматтарының сайлау, сайлану жөнінде сауал қойып,  жауап беруін өтінді.

МҰХ-ның мүшесі Қ. Бәделхан:

-Қазіргі Конституция бойынша  «МҰХ-ның мүшесі – халық елшісі болып табылады. Ол халықтың дауыс тікелей беруі арқылы сайланады» делінген.  Ата заңдағы бұл бап сол қалпында қалтырылады. Біздің аймақтан сайлау сайын 3 депутат сайланып келеді. 1924 жылғы алғашқы Негізгі заңды қабылдаған 72 депутаттың үшеуі біздің аймақтан болды. Тек 2012 жылы аралас жүйемен өткен сайлауда ғана 2 өкіл сайланды. Біз бұл кезде аймақ азаматтары мен ұлт азшылығы құқығы бұзылды деп көреміз. Азаматтар да солай айтып жүр. Сондықтан да азаматтар бізге осы ойларын жеткізіп беруді айтып отыр. Егер аралас жүйеде өткізілсе, біздің құқығымыз бұзылады.  Парламенттегі 3 өкіл де мұны қолдамайды. Енді қабылданатын заң және тәртіппен немесе жаңа заңмен  мұны ретке келтіріп, тұрақты 3 өкілді болатындай етіп, заңдастырып беруге болмай ма?

МҰХ-ның төрағасы Г. Занданшатар:  Д. Лүндээжанцанға сөз берейін.

МҰХ-ның мүшесі,  Конституцияға қосымша өзгерту енгізу жұмыс тобы мүшесі Д.Лүндээжанцан:

-Біз Ата заңды қабылдаған кезден бастап, 1990 жылы  жаңа негізгі заңды қабылдау үшін құрылған Халық Ұлы Хуралы  кезінде және әрқашан Баян-Өлгий аймағы өкілдерін қалыс қалдырған емеспіз.  Сол үшін сайлау заңдарында да бұл жағдай көрсетілген. Егер пропорцианаль және мажоритар жүйе араласқан, көп дауыс алған партия өкілдерін пайыздық мөлшерімен анықтау жанама және тікелей сайлау жүйесі конституцияға енгізілсе де, Баян-Өлгий аймағы, сондай-ақ қазақ азаматтар өкілдері  мандаты азаймайды.  Жаңа ғана мен МҰХ-ның мүшесі  Д. Мұратпен осы мәселе төңірегінде көп әңгімелестім. МҰХ-ның мүшесі  Қ. Бәделханға пікірін айтатын болып жатқандықтан кезіге алмадым. Мұны мен емес, келісім жұмыс тобы ұсыныс етіп отыр. Егер бұл бап енгізілсе, 2024 жылы Баян-Өлгий аймағына тікелей өкілін сайлау үшін 2 мандат беріледі. Одан  тыс мемлекеттік деңгейдегі аумаққа  атын  ұсыныушылар   партиялар тарапынан ұсынылады.  Мұндай жағдайда мемлекет бойынша қазақ азаматтар өкілдері парламенттен ең кем дегенде 3-4 орын алуына мүмкіндік бар деп есептеліп шығарылған. Еліміз  Конституциясында  «дүние мүлкі, жасы, жынысы, шыққан тегіне қарай азаматтарды алалауға, шеттетуге болмайтындығы» көрсетілген. Сайлау заңында да бұл ұстаным  ескерілген.  Сіздің айтып отырған аралас сайлау жүйесіне қатысты мәселе  «62-нің тобы /Конституцияға қосымша өзгерту енгізу қажет деп заң жобасына қол қойған парламент депутаттары/» жобасына енген жоқ. Алайда, сайлаушылардың  берген дауысы есептелмей қалатын жағдай жоқ. Адамдардың жалғыз наразы болатыны, бұл – партияның атын жамылып, жабық тізім арқылы көптің қолдауына ие бола алмайтын, қаламаған адамдардың парламентте отыруы.  Біз мұны ескеріп, ашық тізім жасап, аумақ пен тізімге енген атын ұсынушы үшін дауыс беретін етіп жасадық.

МҰХ-ның төрағасы Г. Занданшатар:  Қ. Бәделхан депутатқа қосымша 1 минут беріледі:

-МҰХ-ның мүшесі Қ. Бәделхан:

-Лүндэжанцан мырза, мемлекет бойынша атын ұсынушы «сайлануы мүмкін» деп отыр. Мен нақты жағдайды анықтамақпын. Неге десеңіздер, біз конституцияға қосымша өзгертулер енгізбекпіз.  Сондықтан да «Баян-Өлгий аймағына 3 мандат беруді заңдастырып берсеңіздер» дегенді айтып отырмын. Неге десеңіз, біздің  орынымызды кейін жастар басады. Олар сол кездегі депутаттар не айтты, неге бұл мәселені қозғамады деп айтпай ма?! Сол үшін де оны кепілдендіріп алғанды жөн санаймыз. Бұл менің емес, осында отырған үш өкілдің сауалы деп есептеңіздер.

МҰХ-ның мүшесі,  Конституцияға қосымша өзгерту енгізу жұмыс тобы мүшесі Д.Лүндээжанцан:

-Сайлаудан бір жыл бұрын «Сайлау туралы заңды өзгертуге тыйым салынады» деп Негізгі заңға енгелі отырған қосымша өзгерту енгізу жобасында көрсетілген. Не болса да, 2022-2023 жылдары Сайлау туралы заңды жаңалап, бекітуге тиіс.  Осы кезде Баян-Өлгий аймағы үш мандатын қысқарпайтыны туралы арнайы баппен бекітіп беру қажет.  Бұл осы мәжіліс хаттамасына жазылуы қажет. Біз Сайлау туралы заңды үнемі өзгертіп, оған қайта-қайта түзету жасап, жамап-жасқап келеміз. Осы кездері Баян-Өлгий аймағы өкілі үштен төмен болмауы керек деген принцип ұстанып келдік. Бұл қай кезде де осылай болғаны жөн.

Аралас жүйе бойынша сайлау өткізу бабы көпшілік тарапынан қолдау таппай, конституцияға қосымша өзгерту енгізу жобасынан алынып тасталды.

Естеріңізге салсақ, Моңғолия Конституциясына қосымша өзгерту енгізу мәселесі соңғы үш парламентте белсенді талқыланатын тақырыпқа айналып, қазіргі МҰХ 5 ай, 158 тәулік талқыға салып бекітті.

Осылайша 1992 жылы қабылданған Ата заңға 2000 жылы жасалған жеті қосымша өзгертуден кейін  екінші рет қосымша өзгерту енгізілді. Бұл жолы 35 бап, тармаққа қосымша өзгерту жасалды. Конституция өзгертуін мәжіліске қатысқан 63 депутаттың 100 пайызы қолдауымен бекітті. Дауыс беруге парламенттегі Демократиялық партия кеңесі мен МҰХ-ның мүшесі О. Басанхүү қатысудан бас тартты. Қосымша өзгерту енгізілген Конституция 2020 жылы 25 мамыр күні 12:00 сағатта күшіне енеді.

Моңғолияда

Ғабит Қойшыбаев Моңғолияның СҚ министрлігінің Мемлекеттік хатшысымен кездесті

Published

on

2024 жылы 17 қаңтарда Қазақстан Республикасының Моңғолиядағы Елшісі Ғабит Қойшыбаев Моңғолияның Сыртқы қатынастар министрлігінің Мемлекеттік хатшысы Нямдоржийн Анхбаярмен кездесу өткізді.
Кездесу барысында тараптар Қазақстан мен Моңғолия арасындағы ынтымақтастықтың 2024 жылғы күн тәртібі бойынша пікір алмасты. Атап айтқанда, олар ағымдағы жылы жоспарланған маңызды екіжақты іс-шаралар кестесін талқылады, екі елдің ынтымақтастығының шарт-құқықтық базасын одан әрі жетілдіру сұрақтарын қарастырды, сыртқысаяси ведомстволардың түрлі бағыттардағы өзара ықпалдастығын, оның ішінде консулдық саладағы өзара тиімді әрекеттестікті одан әрі нығайтуға келісті.
Сонымен бірге, дипломаттар Қазақстан мен Моңғолияның көпжақты алаңдардағы, оның ішінде Біріккен Ұлттар Ұйымы шеңберінде және басқа да халықаралық құрылымдар аясында өзара қолдау көрсетудің көп жылдан бері қалыптасқан оң тәжірибесін жалғастыру қажеттігіне ортақ мүдделілік танытты.

Continue Reading

Моңғолияда

Моңғолияда 28 маусымда парламент сайлауы өтеді

Published

on

2024 жылғы 28 маусымда Моңғолияда парламент сайлауы өтеді.

Моңғолияның Ұлы Мемлекеттік Хуралы кезекті пленарлық отырыста келесі парламент сайлауын 2024 жылы өткізу туралы қаулы жобасын қарастырды.

Демократиялық партия фракциясының жобаны талқылау үшін парламенттен алған үзіліс мерзімі өтіп кеткеніне байланысты, дауыс беру өткізіліп, қаулы жобасы мақұлданды.

Қаулыға сәйкес, кезекті парламент сайлауы 2024 жылғы 28 маусымда өтеді.

Continue Reading

Моңғолияда

Моңғолия халқының саны 3,5 миллионға жетті

Published

on

Моңғолия халқының саны 3,5 миллионға жетті. Ұлттық статистика комитеті бұған дейін 22 қарашаға қарай Моңғолия халқының жалпы саны 3,5 миллион адамға жететінін хабарлаған.

«Моңғолия халқының саны 3,5 миллионға жетеді деген болжам соңғы үш жылдағы туу, өлім және халықтың табиғи қозғалысына негізделген», – деді Моңғолия ұлттық статистика комитетінің халық санағы және тұрғын үй қоры бөлімінің статисті Б.Энхжаргал.

Соңғы үш жылда орта есеппен әр жеті минут 16 секунд сайын бір бала дүниеге келіп, 27 минут 46 секунд сайын бір адам қайтыс болады, ал Моңғолия халқының саны әр тоғыз минут 55 секунд сайын бір адамға артып келеді екен.

— Бұл үрдіс 2023 жылы да жалғасты деп есептесек, 22 қарашаға дейін Моңғолия халқының саны 3,5 миллион адамға жетуі керек еді. Бүгінде халық саны 3,5 миллионнан асты, – деді Энхжаргал.

1962 жылы Моңғолия халқының саны 1 миллион болса, 1988 жылы ел екі миллион, 2015 жылы үш миллионға жетті. 2033 жылы 4 миллионға, 2048 жылы 5 миллионға жетеді деген болжам бар.

Continue Reading

Моңғолияда

Халал Сертф Аженси – Моңғолияның Халал индустрия саласының дамуына үлес қоспақ

Published

on

Халал өнімдері мен қызметтерін сертификаттау жөніндегі орган Моңғолияда пайда болды.

Парсы шығанағы елдерінің аккредиттеу орталығының Gulf Accreditation Center (GAC) бағалау тобы халал өнімдері мен қызметтерін сертификаттау жөніндегі Халал Сертф Аженси (Halal Certf Agency) компаниясында 2023 жылдың 25, 26, 27 қазанында жұмыстап, GSO 2055- 2:2021 “Сәйкестікті бағалау – 2 бөлім: Халал сертификаттау органдарына қойылатын талаптар” стандарты бойынша бастапқы аккредиттеу жұмысын жасады.

Халал – тұтас бір индус­трия.

Бүгінде әлемдегі 148 елде халал бағы­ты жақсы дамыған. Халал брендін кім көрін­ген пайдаланып, көпшіліктің түсінбестігін ту­дыр­мау үшін халал өндірісі бақылауға алынған. Осы орайда ет экспортына қызығушылық танытып отырған Моңғолияда халал индустриясын зерттеп, халал өнімдерін қалыптастыру енді жолға қойылып келеді.

Бұл жүйе UNIDO Моңғолия – Біріккен Ұлттар Ұйымының Өнеркәсіптік даму ұйымы жүзеге асыратын Сәйкестікті бағалау органдарының әлеуетін арттыру жобасы аясында жүзеге асырылуда.

Халал бойынша аккредиттеу – Моңғолиядағы сапаны бағалау жүйесіндегі жаңа бағыттарының бірі.

Аккредиттелген Халал сертификатының оң әсері соңғы тұтынушыға таралады, ол Халал сертификатының артында сәйкестікті растаудың бүкіл жүйесі бар екеніне сенімді болады: аккредиттеу сертификаттау органдарына деген сенімді арттырады. 

Өз кезегінде, сертификаттау органдары өздері ұстанатын стандарттардың жоғары талаптарын Халал өнімдерін өндірушілерге тапсырады. Өндірушілер сертификаттау арқылы тұтынушыларға халал стандарттарға сәйкес өндірілген өнімдерді немесе қызметтерді ұсынады. 

Халал Сертф Аженси – Моңғолияның Халал индустрия саласының дамуына үлес қоспақ.

www.halalcertf.com

Continue Reading
Advertisement

Бізге жазылыңыз

Сөзге тиек

Дерек5 months ago

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-саммиті аясында 12 құжаттарқа қол қойылды

Түркі мемлекеттері ұйымының 10-саммиті аясында 12 құжаттарқа қол қойылды, деп хабарлайды qazradio.fm Ақорданың баспасөз қызметіне сілтеме жасап. Түркі мемлекеттері ұйымының...

Дерек7 months ago

Айдағы Үндістанның станциясы «ұйқы» режиміне көшеді

05 қыркүйек, KAZNEWS. Айдың бетінде күн батып, түн басталған кезде Үндістанның қондырғыш станциясы мен өздігінен жүретін станциялары «ұйқы» режиміне көшеді....

Дерек8 months ago

Кристиан Бэйл батыс Моңғолияға саяхаттады. #Бэтмэн😀

24 шілде, KAZNEWS. Жоғарғы суреттегі азамат әйгілі актер Кристиан Бэйл. Ол шілде айында батыс Моңғолияда саяхаттап, көшпенділердің салт дәстүрімен танысып...

Дерек12 months ago

Футзалдан ел біріншілігіне қатысқан футболшылардың орташа жасы – 23 де

6 сәуір, KAZNEWS. Моңғолия Президентінің қолдауымен Дорноговь аймағының Сайншанд қаласында ұйымдастырылған футзалдан 21 аймақтар арасындағы «Ұлттық кубок-2023» ел біріншілігі аяқталды. ...

Дерек1 year ago

Таба аласыз ба? Моңғолияда ілбіс суретке түсіп қалды

Ұлыбританиялық DailyMail басылымы америкалық фотограф Макса Воның суретін жариялады. Суретте Алтай тауларының тау-тасты шатқалында сирек кездесетін ілбіс түсірілген. Ерекше ілбісті...

Дерек1 year ago

1903-2023 жыл аралығындағы қоян жылында есте қалған оқиғалар

06 қаңтар, KAZNEWS. Қоян жылы– барыс жылынан соң, ұлу жылынан бұрын келетін мүшел есебінің төртінші жылы. Қоян қазақтың шаруашылық тарихында...

Дерек1 year ago

Жылдың үздік 10 оқиғасы – KAZNEWS

24 желтоқсан. KAZNEWS ақпараттық агенттігі жыл сайын «Жылдың үздік 10 оқиғасын» анықтауды дәстүрге айналдырған. Агенттіктің көзқарасы бойынша 2022 жылдың үздік...

Дерек1 year ago

Тұрды Төлекенұлы туралы деректі фильм жарыққа шықты

04 желтоқсан, KAZNEWS. Көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, Қобда беті қазақтары (Монғолия) арасынан мемлекеттік лауазым атқарған алғашқы қайраткерлердің бірі Тұрды...

Басты назарда